پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

زندگي اجتماعي شيعيان قم در سده چهارم به دليل وجود حكومت شيعي بويه دگرگون شد؛ زيرا در اين دوره در زمينه¬هاي سياسي، آموزشي و اقتصادي كارهاي ارزشمندي انجام شد. بدين روي بررسي وضعيت اجتماعي شيعيان قم در اين قرن بسيار مهم خواهد بود. قرن چهارم هجري با روي كار آمدن حكومت شيعي آل بويه و حمايت دوطرفه شيعيان قم و حاكمان از يكديگر، زمينه را براي پيشرفت تمدن و گسترش تشيع فراهم آورد. هرچند اين شهر، پيش از آل بويه به واسطه اشعريان به تشيع گرويدند، اما در زمان امراي آن عهد توانستند جايگاه اجتماعي خود را در جهان اسلام تثبيت نمايند. يكي از پديده¬هاي مهم در قرن¬هاي اخير اسلام-هراسي و خصوصاً شيعه¬هراسي است كه از سوي كشورهاي استعماري غرب، با هدف جلوگيري از استقلال¬طلبي و عدالت¬خواهي رخ داده است. آگاهي از برهه¬اي طلايي از تاريخ شيعيان در منطقه¬اي شيعه نشين و بررسي نقاط ضعف و قوت اوضاع اجتماعي و حكومتي آن مي¬تواند از يك سو به مردم و حكومت¬هاي شيعي كمك كند تا فرهنگ و موقعيت اجتماعي خود را تثبيت كنند و از سوي ديگر الگويي كاربردي جهت گسترش مذهب تشيع در جهان ارائه دهد. وضعيت سياسي، علمي، آموزشي و اقتصادي شيعيان قم در قرن چهارم به راهكارهاي بهبود اوضاع اجتماعي و روش¬هاي جلوگيري از انحطاط جوامع اسلامي پرداخته و راهي براي جامعه پردازي و ساخت تمدن جهاني شيعه گشوده گردد. آنچه موجب شد به نگاشتن اين تحقيق اهتمام ورزيده شود پاسخ سؤال¬هايي از اين دست است: وضعيت سياسي، وضعيت آموزشي ووضعيت اقتصادي قم در قرن چهارم در محدوده سوالاتي است كه بدان پاسخ داده خواهد شد و بررسي اين موارد ما را با وضعيت اجتماعي شيعيان قم قرن چهارم آشنا مي¬كند. به طور كلي مي¬توان گفت حكومت¬هاي شيعي و مردم با تعامل با يكديگر؛ ايجاد زمينه¬هاي همكاري مردم توسط حكومت¬ها و مشاركت مردم در امور مختلف سياسي، فرهنگي و اقتصادي مي¬تواند در پيشرفت اوضاع اجتماعي بسيار مؤثر باشد.