پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده در دو سه قرن اخير، آنگاه كه شرقشناسي بهطور عام و اسلام شناسي به طور خاص در ميان غربيان رواج گرفت، مباحث مربوطه به قرآن و فرهنگ نزول، به ويژه بحث اثرپذيري قرآن از فرهنگ عصر نزولش بيش از پيش مطرح شد و مورد بحث وگفت وگو قرارگرفت. موضوع پژوهش حاضر رابطه متقابل قرآن و فرهنگ عصر نزول هست كه مسأله¬ي مطرح شده، در بردارنده سه سؤال فرعي است:1. فرهنگ حاكم بر عصر نزول قرآن چيست 2. تأثيرپذيري قرآن از فرهنگ عصر نزول به چه ميزان ميباشد 3. تأثيرات قرآن بر فرهنگ عصر نزول به چه صورت است اين پژوهش به روش توصيفي- تحليلي نوشته شده و درصدد است تا با مروري بر آيات قرآن و مراجعه به روايات و نيز تفاسير، ميزان تاثيرپذيري آن از فرهنگ عصر نزول و تأثيرگذاري قرآن بر فرهنگ اين عصر را مورد بحث و بررسي قرار دهد. در پايان اين نتيجه حاصل مي¬گردد كه در زمان نزول قرآن كريم فرهنگ¬هاي مثبت و منفي زيادي در ميان عرب جاهليت رواج داشته و بسياري از آيات قرآن كريم به نقل و طرح مؤلفههاي مختلف فرهنگ عصر نزول اختصاص يافته است. برخي از اين آداب و فرهنگ، مورد تكريم و برخي ديگر، ردّ و نكوهش و ويرايش و پيرايش شده است. با توجه به شبهات زيادي كه در زمينه تأثيرپذيري قرآن از فرهنگ زمانه مطرح شده است، اين كتاب آسماني تأثير خاصي از فرهنگ زمان خود نگرفته و تنها در برخي از موارد مانند زبان قرآن، استفاده از استعارات و كنايات زمان نزول و... تأثير پذيرفته كه آن هم لازمه نزول قرآن و هدف خداوند از نزول آن مي¬باشد در مقابل اين كتاب مقدس و آسماني بيشترين تأثير رادر زمينه-هاي مختلف بر فرهنگ زمانه گذاشته است و در شكل¬گيري و پايه¬گذاري فرهنگ جديد نقش به سزايي داشته است. بنابراين زبان قرآن، عربي است؛ اما محصول فرهنگ عربي نميباشد و وام دار فرهنگ عرب به شمار نمي¬آيد بلكه اين فرهنگ عربي ميباشد كه وام دار فرهنگ قرآني است و دليل اين امر آن است كه قرآن بر پيامبر اكرم(صلي¬الله¬عليه¬وآله¬وسلم) نازل شده است و هيچ بشري حتي پيامبر(صلي¬الله-عليه¬وآله¬وسلم) در شكل¬دهي آن تأثيري ندارد. واژگان كليدي: قرآن، رابطه متقابل، فرهنگ عصر نزول، تأثير، جاهليت.