پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

واژه احسان يكي از كلمات بنيادين قرآن است كه در ساخت دستگاه فكري وجهانبيني قرآني نقش مهمي را ايفا مي كند.اين واژه در ادبيات قرآني به دليل ارتباط معنايي با ساير مفاهيم بنيادين ديگر مثل تقوا وايمان، شامل حوزه معنايي گسترده اي است. ازجمله مفاهيم ارزشمندي كه به عنوان يكي از اصول مورد توجه همه شريعت ها وسنت ها به وسژه دين اسلام در طول تاريخ بوده ودر آموزه هاي دين اسلام نيز بسيار مورد توجه قرار گرفته وبه آن سفارش شده است احسان ونيكوكاري است. احسان در انديشه ديني از جايگاه مهمي برخوردار است احسان برتر از عدالت دانسته مي شود چرا كه عدالت به معناي عمل به وظيفه است كه به عهده انسان است اما احسان به بيش از انجام وظيفه گفته مي شود احسان كردن در قبال ديگران بي شك امري است كه نتيجه آن احسان خواهد بود همانطور كه خداوند در قرآن به آن اشاره فرموده است. با مروري برتعاليم احسان نشان مي دهد كه خداوند متعال در كنار هر تكليفي فوايد واثري قرار داده كه يكي از آنها احسان ونيكوكاري به انسانهاي ضعيف وناتوان است وآثار وپيامد هاي ارزنده ومثبتي را در دنيا وآخرت به دنبال دارد. شايد بخاطر آثار شگرفت احسان است كه قرآن كريم يكي از خصوصيات پرهيزكاران را احسان وكمك به نيازمندان در هر حال چه موقعي كه در راحتي ومعيشت هستند وچه زماني كه در پريشاني ومحروميت هستند معرفي مي كند. يكي ديگر از معاني نيكوكاري ابرار مي باشد كه در مرتبه بالاتري قرار دارد وقرآن جايگاه ويژه اي براي آنان قائل شده است ودر سوره انسان اهل بيت را با اين نام ستوده است. يكي ديگر از وازه هاي اساسي وكليدي در قرآن كريم واژه محسن ومشتقات آن است اين واژه اسم فاعل از فعل احسن مي باشد كه در قرآن كريم به دو دسته از مردم استناد داده شده است. گروه اول كساني هستند كه به ديگران خير ونيكي مي رسانند گروه دوم نيز كساني هستند كه كارهاي خوب انجام مي دهند. در اين نوشتار سعي شده كه واژه احسان ومحسنين را در آيات وروايا بررسي كرده وبه آثار آنها پرداخته است.