پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

عصر امام باقر و امام صادق عليهما السلام همواره به عنوان عصر شكوفايي علمي در تاريخ اسلام مطرح بوده است. .البته وجود فرقه ها ي مختلف سياسي – كلامي در آن زمان كه متأثر از جريانات روز بودند،نيز موجب داغ شدن مباحث علمي و درنتيجه اختلافات شديد در ميان علماء شهرهاي مختلف شد. از ميان تمام علوم آن عصر، قرآن كريم در پاسخگويي به شبهات، همچنان مرجعيت داشت. اما اين كه تابعين در مواجهه با قرآن كريم به چه سطحي از مرجعيت قائل بودند، جايگاه قرآن و تفسير را در نزد ايشان نشان مي‌دهد..البته موضوعات ديگري چون تعليم قرآن در جامعه و مكاتب تفسيري و مفسران عصر صادقين عليهما السلام نيز مي‌تواند به شناخت بهتر جايگاه قرآن كمك نمايد. علاوه بر اينها،وجود روايت‌هاي تفسيري از اين دو امام همام نيز كه در مواجهه با ساير مفسرين بيان شده است،به تعيين جايگاه حقيقي قرآن كمك مي‌كند..مرجعيت قرآن كريم،در سطح مباني علم و اعتبارسنجي روش‌هاي علمي ساير مكاتب غير قابل انكار است. مطالعه در روش تابعين اين عصر نشان مي‌دهد كه قرآن بر پايه آموزه هاي سيره نبوي، به روش تكرار در قرائت و اصلاح و نقطه گذاري مصاحف ادامه پيدا كرد.در عصر تابعين، مفسرين نيز در به كارگيري روش هاي تفسيري عمدتا به آراي كلامي خود مراجعه مي‌كردند پس عموما دچار تفسير به رأي مي‌شدند. اما مكتب تفسيري امام باقر و امام صادق عليهما السلام به صورت روش‌مند و منسجم در مقابله با گروه هاي مختلف كلامي از زنادقه گرفته تا خوارج،معتزله،غاليان و مرجئه و... به تفسير آيات اختلافي قرآن پرداخته است و مبناي كلامي و روش تفسيري اين فرقه ها را با آيات قرآن كريم و روايات نبوي مورد تشكيك قرار داده است.اين تحقيق با رويكرد كلامي و به روش توصيفي انجام گرفته است.