پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

جرائم اقتصادي در بادي امر به طيف گسترده و متنوعي از رفتارهايي گفته مي شود كه بر ضد اقتصاد ارتكاب مي يابند. كشف عوامل و زمينه هاي انحرافات و جرائم اقتصادي و پيشگيري و درمان آنها، از دغدغه هاي بسيار مهم در ايجاد يك جامعه سالم است. از اين رو قرآن و روايات عواملي را ذكر كرده كه اين عوامل انگيزه هاي اجتماعي- اقتصادي و انگيزه ي رواني- عاطفي است. فقر و محروميت هاي مادي از مهم ترين عوامل به وجود آورنده انحرافات متعدد اجتماعي است و حتي فقر عاطفي و كمبود محبت نيز از عوامل جرائم اقتصادي مي باشد. از مهمترين عوامل در ارتكاب جرائم اقتصادي مخصوصا سرقت همنشين بد است. از عوامل اجتماعي، فقر فرهنگي، نقش اساسي در ايجاد جرم دارد. شيوع فراواني سرقت و ديگر تبه كاري ها، در ميان گروه هاي فقيرتر و افزايش آن در دوران سختي و تنگ دستي را، بايد واكنشي در برابر ناكامي دانست، كه ناكامي از عوامل ايجاد جرم مي باشد. از اين رو انبياي الهي، خداوند در قرآن در آيات و روايات فراواني راه و روش هايي را ارائه داده اند كه مي تواند پيشگيري از وقوع جرائم اقتصادي باشد. اين راهكارها به راهكار تربيتي، مديريتي، اقتصادي و كيفري تقسيم مي شود.راهكار تربيتي كه در مورد اعتقاد به خداوند و تقويت ايمان – تقوا است كه از اين طريق افراد تربيت مي شوند كه به راه كج نروند. راهكار مديريتي اين است كه زمامداران روي مسائل جامعه و افرادي كه در محيط اصولا اداري كار مي كنند، نظارت داشته باشد. دقت در گزينش كاركنان از مهمترين راهكار مديريتي مي باشد. راهكار اقتصادي كه با بي نياز كردن افراد از نظر مسائل مالي مي توان از وقوع جرم جلوگيري كرد. ملي كردن بانك ها از راهكار ديگر است. در مرد راهكار كيفري بايد گفت از نظر واضعين قوانين جزايي كيفر و سازوكارهايي كه تمهيدات پيش بيني و اجراي آن را تشكيل داده شامل جرم انگاري اعمال مخل نظام جامعه، آيين دادرسي مربوط به رسيدگي جرائم پيش بيني شده و نهايتا اجراي كيفرهاي تعيين شده به علت خاصيت ارعاب آميزي كه دارند، مانعي بزرگ در بزهكاري افراد جامعه كه ممكن است انديشه ي مجرمانه را در سر بپرورانند، مي باشد.