پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

«نفاق» به معناي وارد شدن به دين اسلام از يك در و خروج از آن از در ديگر است. معمولاً نفاق را فعل منافق مي‌دانند، بنابراين «منافق» كسي است كه در ظاهر مسلمان و در باطن كافر است. نفاق در تعاليم ديني به عنوان يكي از بزرگترين رذايل اخلاقي شناخته مي‌شود كه خود منشأ بسياري از زشتي‌‌هاي ديگر است و داراي مراتبي از جمله نفاق اعتقادي، نفاق عملي و‌... مي‌باشد. كساني كه خود را مؤمنبه خدا و پيامبر اسلام(صلي الله عليه و آله) و قرآن و روز قيامت معرفي مي‌كنند ولي در باطن مخالف همه يا بخش از آن‌ها هستند، نفاق اعتقادي دارند؛و كساني كه نسبت به اصل دين نفاق ندارند بلكه گاهي براي جلب منافع مادي و كسب منزلت اجتماعي، به ستايش و اظهار محبت دروغين روي مي‌آورند، نفاق عملي دارند اين گروه از آيين اسلام خارج نيستند و جزء مسلمانان محسوب مي‌شوند، اما اين رذيله پست اخلاقي به تدريج آنان را از دايرۀ بشريت دور مي‌گرداند.از اين روبا تأمل در آيات و رواياتي كه در آن‌ها از نفاق سخن گفته شده؛ مي‌توان فهميد كه نفاق پيامدهاي زيانباري در زمينه اعتقادي، اخلاقي، رفتاري و سياسي بر انسان، بر جاي مي‌گذارد و علاوه بر پيامدهاي فرديِ آن، پيامدهاي منفي نيز بر پيكره جامعه وارد ساخته و باعث انحطاط و نابودي آن مي‌شود زيرااعتماد و وحدت را در جامعه از ميان مي‌برد و افراد را نسبت به سرنوشت جامعه بي تفاوت مي‌كند و راه سلطه‌ي دشمن را هموار كرده و موجب نابودي اسلام و قوانين آن مي‌شود‌. تنها راه رهايي از رذيله‌‌ي اخلاقي نفاق‌، چنگ زدن به آموزه‌‌هاي روشنگر قرآن كريم و سخنان پيشوايان معصوم اسلام‌،و الگوپذيري از آنان است‌. لذا در اين تحقيق درصدد آن بوده تا با توجه به تفاسير موجود و احاديث معصومين (عليهما السلام)، با نگرشي موضوعي و با روش اسناد و مداركي، ابتدا مراتب نفاق و سپس پيامدهاي فردي و اجتماعي آن مورد بررسي و تحليل قرار گيرد.