پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از نظر فلسفه صدرايي، وجود رابط، وجودي غير مستقل، بدون ماهيت و رابط ميان موضوع و محمول است. نحوه وجود آن از نظر مشهور، به دو طرف قضيه بستگي دارد، اگر دو طرف قضيه خارجي باشند؛ وجود رابط نيز خارجي است. از نظر شهيد صدر، معاني حرفيه وابسته به دو طرف است و به صورت مستقل لحاظ نمي شود. معاني حرفيه نشان دهنده نسبت هستند. برخي نسبت¬ها، نسبت واقعي خارجي¬اند، اين نسبت¬ها فقط در خارج موجودند و بايد دو طرف واقعي خارجي داشته باشند. اين دسته از نسبت¬ها نمي¬توانند به ذهن بيايند؛ بنابراين هيچ حرفي نمي¬تواند براي آنها وضع شود. برخي نسبت¬ها، نسبت¬هاي واقعي ذهني هستند. اين نسبت¬ها دو طرف متغاير ذهني دارند، برخي حروف براي اين دسته از نسبت ها وضع شده¬اند؛ مانند حروف استثنا. برخي نسبت¬ها، نسبت¬هاي تحليلي ذهني هستند؛ كه در آنها دو طرف متغاير ذهني وجود ندارد؛ بلكه يك طرف است كه ذهن با تحليل دو طرف براي آن مي¬سازد؛ و سپس بين آن دو طرف يك نسبت برقرار مي¬كند. برخي از حروف براي اين دسته از نسبت¬ها وضع شده¬اند؛ مانند نسبت ظرفيت. بنابراين آنچه شهيد صدر با نام معناي حرفي تعريف مي¬كند بسيار نزديك به چيزي است كه فلاسفه نظام صدرايي با عنوان وجود رابط، مي¬شناسد. ملاصدرا وجود رابط را در نسبت¬هاي ذهني انتزاع از وجود رابط در خارج مي¬داند ولي شهيد صدر به اين معنا قائل نيست. بحث از تعريف و تبيين معناي حرفي و تعيين اقسام و ويژگيهاي آن يك بحث هستي شناسانه است كه بايد در فلسفه مورد بحث قرار بگيرد. علم اصول فقه از ثمرات بحث در تشخيص مراد جدي مولي استفاده مي-كند. ولي در حال حاضر به علت اينكه بحث وجود رابط در فلسفه كامل بيان نشده و مبهم است، علماي اصول فقه ناچارند به خاطر ثمرات اين بحث، به اين بحث بپردازند.