پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قاعده فقهي «كل دم يمكن ان يكون حيضاً فهو حيض و إن كانَ اصفر او غيره» از قواعد مشهور و مهم فقهي است كه اختصاص به بانوان داشته، در باب دماءِ ثلاثه مطرح مي‌شود. تمسك اين قاعده به نام «قاعده امكان» به عنوان يك گزاره فقهي در موارد دماء مشكوكه در بدو حيض مي¬تواند راهگشاي تعيين تكليف طهارت زنان در فروع متعدد «صلاة»، «حج» و «عده» باشد. قاعديت اين گزاره، مورد اتفاق همه فقها نيست. فقيهان براي حجيت اين قاعده به ادله اصل سلامت، عرف، سيره¬ي متشرعه، روايات و اجماع استناد نموده¬اند. از ميان اين ادله، دلالت برخي از روايات تعليلي و اجماع بر مفاد قاعده قابل پذيرش است. اين قاعده يك اصل عملي و حكم ظاهري است. در شمول قاعده¬ي امكان نسبت به شبهات موضوعيه ترديدي وجود ندارد. امّا فراگيري آن نسبت به شبهات حكميه محل تأمل است. جريان قاعده در شبهات موضوعيه شامل استثنائاتي است كه بعضاً در كتب فقهي مطرح شده است. اين قاعده علاوه بر اين كه در زمينه عبادات و مناسبات حقوقي، نظير نكاح و طلاق مؤثر مي¬باشد، مي‌تواند در بسياري از مسائل مستحدثه پزشكي بانوان مورد استفاده قرار گيرد.يكي از دغدغه هاي بانوان متدين در مسائل شرعي، بررسي احكام فقهي قائدگي و يائسگي است، اين كه خون حيض چه صفاتي دارد و شارع مقدس چه خوني را محدّد به خون حيض فرموده است. از چه زماني ترك عبادت صورت گيرد؟ گاهي تغييرات در نحوه¬ي زندگي و محيط، موجب بروز تغييرات هورموني و به تبع آن تغييرات در عادت ماهيانه و ايجاد خون هاي مشكوك مي¬گردد. در اين موارد، ارائه¬ي يك معيار و ملاك كلي براي تشخيص خون حيض از ساير خون¬ها، اهميت بسياري دارد.