پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قضاء تركيبي است از اعمال ولايت شرعي در طريق حكم بين مردم براي رفع خصومات. هدف اصلي از قضاوت اسلامي، گسترش عدل، احقاق حق و رفع تجاوز است و به تعبير روايات احياء و تزكيه ارض است. قضاوت بالاصالة و ذاتاً حق خداوند است و اصل اوّلي نفوذ حكم و حكومت «ا...» است و هيچكس بر ديگري تسلط و حق حكم ندارد مگر به اذن پروردگار متعال و نفوذ حكم و حكومت انبياء و اوصياء با اذن حق تعالي و از مواهب اوست چنانكه قضات جامع الشرايط نيز نفوذ حكمشان با فرمان و اذن انبياء و اوصياء است. زيرا قضاوت به نحوي ولايت بر جان، مال و عِرض افراد است؛ هدف از تحقيق پيش رو بررسي ديدگاه اهل تشيع و اهل تسنن درباره قاضي و قضاوت و در نهايت مقايسه نظريات آنان نسبت به يكديگر است. بلوغ، عقل، مرد بودن، ايمان، عدالت، حلال زادگي، اجماع و قدرت نوشتن، بينايي، شنوايي، گويايي، دارا بودن حافظه و البته قوه اجتهاد، از شرايط قاضي براي قضاوت به شمار مي آيد كه البته با برداشت هاي متفاوتي مواجه است. اكثر فقهاي شيعه برآنند كه قاضي بايستي متصف به اوصاف مفتي (فتوا دهنده) باشد. در مقابل غالب حقوق دانان اهل سنت شرايط شاهد (بينه) را از ويژگي هاي لازم براي تصدي قضاء دانسته اند و در حقيقت مقام دادرسي را با شهادت مقايسه نموده اند.