پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در اين پژوهش رويكرد تمدني در عصر اموي و عباسي با ديدگاه انتقادي بررسي گرديد، و بدين جهت فصول چندي در نظر گرفته شد. رويكرد تمدني امويان شامل فتوحات و كشورگشايي، توجه به علم و ايجاد مراكز علمي هنر و موسيقي، شعر و شاعري و نيز معماري بوده است. در زمان بني اميه شعر و شاعري به دلايل سياسي مورد توجه قرار گرفت و خلفا با دادن صله زبان منتقدان را كوتاه مي¬كردند. شگرد عباسيان سوء استفاده از عنوان اهل بيت(ع) بود كه با شعار به قدرت رسيدن آنان قيام مي¬كنند. اما پس از پيروزي و استحكام پايه¬هاي قدرت شيوه¬هاي ظالمانه بني اميه را در پيش گرفتند. تمدن اسلامي در عصر عباسيان دوره¬هاي رونق خود را تجربه كرد. اوج شكوفايي اين تمدن در عصر نخست خلافت عباسي بين سالهاي 132-232 هجري بوده است. عباسيان به كمك ايرانيان توانستند در حوزه¬هاي سياسي، اداري و نظامي خلافت به رشد و توسعه تمدن اسلامي برسند. در اين عصر « عصر نهضت ترجمه» رونق زيادي يافت و سبب اعتلاي تمدن اسلامي شد. آنها در زمينه هنر و موسيقي و معماري و شهرسازي و ساخت مساجد و كاخ¬ها و بيمارستانها و دستاوردهاي علمي نيز به شكوفايي رسيدند. در هر دو عصر اموي و عباسي هر چند جامعه اسلامي به فتح سرزمين¬هاي نائل شد و در حوزه¬هايي از تمدن سازي به مؤفقيت¬هايي دست يافت. ولي به واسطه سلطه حكومت¬هاي نالايق و رواج جريان¬هاي فكري انحرافي، نتوانست به تأسيس تمدني برآمده از معارف قرآني دست يابد. با از ياد رفتن ارزشهاي اخلاقي و آرمانهاي ديني، منصب و مقام، زينت و مال، ملاك منزلت اجتماعي قرار گرفت به همين جهت ذوق، هنر و دستاوردهاي تمدن بشري در خدمت ارضاي اميال نفساني درآمد و سرگرميهاي چون بزم باده گساري، لباس¬هاي زربفت و فاخر، مايه تفاخر و خودنمايي و شكوه زندگي مادي شد.