پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده نظر به گستردگي ابعاد موضوع [توحيد]، محوريت پايان‌نامه حاضر تنها توحيد افعالي در نهج‌البلاغه خواهد بود؛ بنابراين رساله حاضر، پژوهشي است در راستاي تبيين توحيد افعالي در نهج‌البلاغه امام علي (عليه¬السلام). در بخش اول پس از طرح مباحث مقدماتي و بررسي واژه‌هاي كاربردي در متن تحقيق به معرفي اجمالي نهج‌البلاغه پرداخته است. بخش دوم به اثبات توحيد افعالي در نهج‌البلاغه مي‌پردازد كه در اين زمينه از چند برهان مهم از جمله برهان تمانع، فسخ عزائم، برهان نظم، برهان فطرت و عليت استفاده شده است و بعد از اثبات و تبيين آن به بررسي شاخه‌هاي توحيد افعالي از جمله توحيد در خالقيت، رازقيت، ربوبيت، مالكيت، حاكميت و اطاعت پرداخته‌شده است. بخش سوم، بيان برخي از مباحث و شبهات مطرح‌شده در زمينه توحيد افعالي است. فاعليت انسان، قضا و قدر، وقوع شرور در عالم از جمله مسائلي هستند كه به نظر مي‌رسد با توحيد افعالي در تضاد و تناقض باشند. در اين نوشتار سعي شده است ضمن طرح اين مباحث با بهره‌گيري از تعاليم نهج‌البلاغه، پاسخ‌هاي مستدل و متقن نسبت به رفع آن شبهات فراهم گردد. بخش چهارم تأثير اعتقاد و پذيرش توحيد افعالي در زندگي فردي و اجتماعي است. توكل، آرامش، بهره‌مندي از امداد الهي، عدم استبداد و خودرأيي، عدم تكبر و غرور، عدالت، انفاق و ايجاد بصيرت توحيدي از جمله تأثيرات اين اعتقاد است. امام علي (عليه¬السلام) به‌عنوان انسان كامل و مظهر ولايت تامه الهي، مصداق تمام و كمال اعتقاد به معناي توحيد افعالي است كه در راستاي تبيين اين اصل مهم اعتقادي از كلام نوراني حضرت در نهج‌البلاغه استفاده‌شده است. كليدواژه‌ها: توحيد افعالي، جبر و اختيار، قضا و قدر، شرور.