پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

تعداد كلمات: 288 چكيده براي تحصيل احكام شرعي فقيه بايد به ادله اربعه كه شامل: قرآن، سنت، اجماع و عقل است رجوع كند و حكم شرعي را استنباط كند. در ميان اين ادله قرآن در اولويت قرار دارد و فقيه بايد در ابتدا براي استخراج حكم به قرآن رجوع كند. با توجه به اينكه از همه ظرفيت‌هاي قرآن، براي استخراج حكم استفاده‌نشده و به‌خصوص رجوع به قصص قرآن بسيار كمرنگ بوده سعي شد در اين تحقيق پيرامون استنباط حكم فقهي از قصص قرآن بحث شود. حجم زيادي از قرآن را داستان امت‌هاي پيشين تشكيل داده است كه بيان‌كننده‌ي اين داستان‌ها خداوند حكيم است. قصص قرآن تنها ذكر وقايع نيست، بلكه روايتي است گزينشي از امت‌هاي پيشين كه هدف خداوند از بيان آن‌ها راهنمايي انسان به درجات بالاي كمال بر اساس عبرت گيري و الگوپذيري است. برخي از فقها استنباط حكم از آيات قصص را به دلايلي ازجمله اينكه آيات قصص از آيات متشابه هستند و در مقام بيان حكم نيستد، صحيح ندانسته‌اند ولي با توجه به اينكه عقل انسان توانايي درك آيات قرآن را دارد و از طرفي همه اديان طبق آيات صريح قرآن حقيقتي واحد هستند و قرآن تصديق‌كننده‌ي شرايع پيشين است، مي‌توان از آيات قصص براي استنباط حكم فقهي اسلامي بهره برد. همان‌گونه كه ائمه: در بسياري موارد براي بيان حكمي شرعي، به آيات قصص استدلال مي‌كردند. ازجمله احكامي كه مي‌توان آن‌ها را از آيات قصص استنباط كرد عبارت‌اند از: جواز نكاح قبل از پرداخت مهريه، مشروعيت اجاره و وكالت و جعاله و ضمانت، ابطال امامت و رهبري ظالمين و سفيهان، جواز پذيرفتن مسئوليت در نظام‌هاي سياسي باطل، تخفيف كيفر مجرم ناتوان، مشروعيت قرعه در اسلام، جواز تقيه، اطلاق اسم فرزند بر دخترزاده جواز ولايت و مسئوليت‌هاي دولتي براي زنان كه در همه‌ي آن‌ها مي‌توان به آيات قصص استدلال كرد.