پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

سيره عقلا به معناي روش مورد تحسين عقلاي عالم، يكي از ادله ي رايج در فقه و اصول مي باشد كه نقش و كاربردي فراوان در ابواب مختلف فقه و اصول دارد. در بين علما شيخ انصاري از جمله كساني است كه در آراي اصولي خود، در موارد متعددي، به اين دليل استناد نموده است. اما از آن جا كه اگر فقيهي بخواهد با دليل سيره، قاعده يا حكمي را كشف نمايد، به مانند تمام ادله، بايد حجيّت آن برايش اثبات شده باشد، سوال اصلي اين بود كه مبناي حجيت سيره هاي عقلايي چيست و حجيت اين سيره ها در مسايل مستحدثه چگونه قابل اثبات است؟ در اين پايان نامه با روش توصيفي _ تحليلي و با اتكا به يافته هاي كتابخانه ايي به اين مهم پرداخته شد و نتايج حاصله عبارت بود از اين كه هرچند حجيّت بناي عقلا في الجمله مورد قبول فقهاي اماميه قرار گرفته؛ اما درباره شيوه اثبات اين حجيّت نظراتي ارائه شده كه مي‌توان آن ها را در دو گروه عمده دسته‌بندي كرد؛ مشهور اصوليان، حجيّت سيره عقلا را ناشي از تاييد يا عدم ردع شارع مي‌دانند. اين ديدگاه از آن جا كه در سيره هاي مستحدثه، به هيچ نحو نمي تواند تاييد يا عدم ردع شارع را اثبات نمايد، در حجيت اين سيره ها با مشكل مواجه مي شود. و برخي ديگر نيز حجيّت سيره را ذاتي و ناشي از خود آن مي‌دانند. اين ديدگاه در مقايسه با ديدگاه نخست در اثبات حجيّت سيره‌هاي جديد با چالش مواجه نمي شود.