پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

با توجه به جامعيت و شموليت فقه شيعي براي همه ابعاد و دوران هاي زندگي بشر كودكي به عنوان مقطعي از زندگي بشر موضوع بسياري از احكام فقهي قرار گرفته است و مميز به عنوان كودكي كه نزديك به سن بلوغ است به جهت رشد درك و فهم و ايجاد قوه تشخيص و تمييز در امور مختلف در پاره اي از مسائل و احكام داراي حكمي متفاوت از احكام كودكان شده است و با توجه به اهميت وظايف عملي در تضمين سعادت دنيوي و اخروي ضرورت بررسي احكام مختص به صبي مميز از منظر و نگاه فقهاي اماميه وجود دارد. از آنجا كه بلوغ شرط عامه هر تكليفي به شمار مي آيد مميز به جهت عدم دارا بودن اين شرط مخاطب تكاليف شارع مقدس قرار نميگيرد و به موجب حديث رفع كليه احكامي كه در آن الزام تكليف و مشقت وجود داشته باشد از صبي رفع مي گردد.اما چنانچه صبي با وجود آنكه تكليف به انجام عبادات و ترك محرمات ندارد اقدام به آنها نمايد صحت يا عدم صحت عبادات او به معناي استحقاق اجر و ثواب مبتني بر اقوال فقها در مشروعيت ويا تمرينيت عبادات او مي باشد كه بنابر قول مشهور افعال عبادي او داراي مشروعيت بوده و عباداتش صحيح واقع مي شود. در بخش معاملات بنابر قول مشهور مبني بر عدم جواز مطلق تصرفات صبي معاملات صورت گرفته از سوي صبي نافذ نمي باشد مگر در مواردي خاص مثل وصيت وقف صدقه و... كه به جهت نصوص و ادله خاص استثنا شده است. البته در مقابل قول مشهور در صحت عبادات و معاملات صبي اقوال ديگري نيز مورد بررسي قرار گرفته است.