پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از آنجا كه امامت از اصول مذهب شيعه است، متكلمان و فلاسفه شيعي در طول تاريخ، به اثبات عقلي اين اصل پرداخته‌اند. متكلمين با استفاده از قاعده لطف، ضرورت وجود امام را اثبات كرده‌اند. آنان لطف بودن وجود امام را بيان، و با استفاده از وجوب لطف بر خداوند، امامت را اثبات كرده‌اند. علاوه بر قاعده لطف براهين ديگري از قبيل نياز شرع به حافظ و نياز شرع به مفسر بيان شده است. سردمداران مكاتب مهم فلسفه اسلامي كه شامل، مشاء، اشراق و حكمت متعاليه است نيز در كتاب‌هاي فلسفي خود به بيان جايگاه امام و رئيس مدينه پرداخته‌اند و در اثبات ضرورت وجود امام ادلۀ عقلي ذكر كرده‌اند. حكماي مشاء با تكيه برنظام أحسن و علم عنايي خداوند، وجود امام را ضروري دانسته‌اند و حكماي اشراق با برجسته كردن قاعدۀ امكان أشرف و به كار بردن اين قاعده در موارد مختلف آن را به وجود امام نيز، تعميم داده‌اند. مكتب صدرا نيز كه تكامل يافته مكاتب پيشين است، اين مسأله را مورد توجه خاصي قرار داده است و امام را به عنوان واسطه فيض الهي معرفي و به اثبات ضرورت وجود امام مي‌پردازد. در اثر حاضر تلاش بر اين است كه ادلۀ عقلي كه حكما و فلاسفه بيان كرده‌اند مورد بررسي قرار گيرد و ضرورت وجود امام با استفاده از اين ادله اثبات شود.