پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

پژوهش حاضرسعي داردبه بررسي ممنوعيت تجسس واين كه چه مواردي ازاين حكم تخصصاًخارج مي شودبا استفاده از روش توصيفي – كتابخانه اي- بپردازد.مفاهيم موردبررسي عبارتنداز:تجسس،تحسس،خيانت،نقيب وعريف،جوازوممنوع و.. .مي باشد. از مصاديق جاسوسي مي توان به قصه حضرت سليمان عليه السلام،هددوملك سبا،فرستادن دونفرتوسط رسول خداصل الله عليه وآله وسلم درجنگ احدبه منظورتحقيق وبررسي وضع دشمن و... اشاره نمود. امام صادق عليه السلام درمجازات جاسوس مي فرمايد:«درصورت دست يافتن به جاسوس وخبرچين بايد آن ها راكشت.»فقهاي شيعه به قتل جاسوس حكم داده اند.ولي مواردي باعث ساقط شدن مجازات مي گردد . قوانيني كه براي جاسوس مجازات تعيين كرده است مي توان به قانون مجازات اسلامي،قانون مجازات جرائم نيروهاي مسلح،قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران،معاهدات بين المللي اشاره نمود. انگيزه مالي،انتقام گيري،مخالفت با نظام حكومتي ودلايل عقيدتي وايدئولوژيك از موارد انگيزه هاي جاسوس براي ارتكاب اين عمل مي باشد. صاحب نظران تعاريف متعددي درموردجرم سياسي ارائه داده اند.درمورداين كه آيا جاسوسي از جرائم سياسي مي باشد يا جرم عادي نظراتي ارائه شده كه در نهايت به عادي بودن آن قائل شده اند. مراقبه،غوردرآيات وروايات،تقواي الهي،امربه معروف ونهي ازمنكر ازراه هاي درمان اين صفت درافراد مي باشد. پيشرفت تكنولوژي،صنعت وجوامع سبب شده است كه اين صفت درافراد پررنگ تر شودبه طوري كه صاحبان اين صنايع وجوامع همه چيزرامطابق ميل وروان مشتريان خودنموده اند به طوري كه مشتريان حضورجاسوسان هميشه حاضر را درزندگي خودلمس نمي كنند. فرضيه تجس ممنوع است.مواردجوازآن مثل تحقيق وتفحص درامورازدواج،تفحص ماموران انتظامي وامنيتي واصحاب خبررساني و...با توجه به رواياتي كه ازمعصومين سلام الله عليهم اجمعين به مارسيده وسيره پيامبراكرمصل الله عليه وآله وسلمواهل بيت پاك ايشان اثبات مي شود. هم چنين فرضيه تجسس ممنوع شامل تحقيق وتفحص وكنجكاوي درامورمخفي وپنهان افرادبه طوري كه راضي به آشكارشدن آن نيستند. با توجه به آيه (لاتجسسوا) وهم چنين روايات وسيره پيامبراكرم صل الله عليه وآله وسلم واهل بيت پاك وسيره ي عقلاواصحاب رسول اكرم صل الله عليه وآله وسلم اثبات مي شود.