پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه نشستی با عنوان سنجش میزان عملکرد بانکداری بدون ربا با شاخص های اسلامی برگزار گردید. در این نشست خانم آخوندی گفت: بانکداری بدون ربا به عنوان نوع خاصی از صنعت بانکداری با معیارهای مطابقت عملیات بانکی با مفاد قانون مصوب بانکداری بدون ربا، موازین و آموزه¬های شرعی و اسلامی¬باشد. از مهم¬ترین شاخص¬های اسلامی جهت انطباق کلیه¬ی عملیات تجهیزی و تخصیصی، ربوی نبودن، غرری نبودن و صوری نبودن عقود است، به گونه¬ای که همه¬ی اجزا و عناصر آن بر اساس آموزه¬های اسلامی برنامه ریزی شده¬اند و از هر معامله¬ای که آلوده به ربا باشد اجتناب می¬نماید.
ایشان در ادامه گفت:با عنایت به موارد فوق موضوع پژوهش حاضر میزان انطباق عملکرد بانکداری بدون ربای کشور (مطالعه موردی مشتریان بانک مسکن شهر گرگان) با شاخص¬های اسلامی است، و اهداف آن عبارتند از:
1-شناسایی میزان انطباق عملکرد بانکداری بدون ربای کشور (مطالعه موردی مشتریان بانک مسکن شهر گرگان) با شاخص¬های اسلامی
2-شناسایی میزان انطباق عملکرد بانکداری بدون ربای کشور (مطالعه موردی مشتریان بانک مسکن شهر گرگان) با شاخص اسلامی ممنوعیت ربا
3-شناسایی میزان انطباق عملکرد بانکداری بدون ربای کشور (مطالعه موردی مشتریان بانک مسکن شهر گرگان) با شاخص اسلامی ممنوعیت غرر
4-شناسایی میزان انطباق عملکرد بانکداری بدون ربای کشور (مطالعه موردی مشتریان بانک مسکن شهر گرگان) با شاخص اسلامی ممنوعیت صوری بودن عقود
5-تحلیل میزان انطباق عملکرد بانکداری بدون ربای کشور (مطالعه موردی مشتریان بانک مسکن شهر گرگان) با شاخص های اسلامی، بر حسب متغیرهای زمینه ای.

خانم آخوندی گفت:نظر به اینکه میزان انطباق عملکرد بانکداری بدون ربا با شاخص¬های اسلامی، میزان اسلامی بودن بانکداری را تعیین می¬کند؛ در این تحقیق سه شاخص اسلامی ممنوعیت ربا، غرری نبودن و صوری نشدن عقود مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. با توجه به سطح معنی¬داری آزمون، بین مقدار میانگین انطباق عقود بانکی منعقد شده در بانک مسکن از نظر مشتریان با شاخص¬های اسلامی مشاهده شده با مورد انتظار،تفاوت معنی¬داریوجود ندارد، به طوری که مقدار میانگین مشاهده شده در حد مقدار میانگین مورد انتظار می¬باشد. به عبارت دیگر فرضیه تحقیق رد و فرضیه صفر مورد تأیید قرار می¬گیرد. با عنایت به مقدار میانگین مشاهده شده می¬توان گفت که بانکداری بدون ربا در حد متوسط (مورد انتظار) با شاخص¬های اسلامی ممنوعیت ربا، غرری نبودن و صوری نبودن عقود مطابقت دارد. این شاخص¬ها از سوی شورای عالی بانک مسکن به عنوان حقوق مشتریان در تمامی قراردادها لحاظ می¬شود اگرچه غالب مشتریان از جزئیات آن مطلع نباشند. به همین جهت مشتریانی که باور آنان مورد سنجش قرار گرفته است معتقد هستند بانک مسکن به عنوان یک بانک تخصصی در رعایت موازین شرعی مربوط به حرمت ربا، غرری نبودن و صوری نشدن عقود موفق بوده است.
طلبه سطح سه حوزه گفت:تعمیم پذیری یافته¬های پژوهش گویای آن است که بین دو متغیر انطباق عقود بانکی منعقد شده در بانک مسکن از نظر مشتریان با شاخص¬های اسلامی و سن، سطح تحصیلات و میزان بدهکاری تفاوت معنی¬داری وجود دارد؛ به طوری که به اعتقاد مشتریان جوان، عقود منعقد شده در بانک مسکن با شاخص¬های اسلامی مطابقت بیشتری دارد، و به اعتقاد مشتریان مسن، عقود منعقد شده در بانک مسکن با شاخص¬های اسلامی مطابقت کمتری دارد. همچنین به اعتقاد مشتریان با سطح تحصیلات بالاتر و مشتریان با بدهکاری بیشتر، عقود منعقد شده در بانک مسکن با شاخص¬های اسلامی مطابقت بیشتری دارد، و به اعتقاد مشتریان با سطح تحصیلات پایین¬تر و مشتریان با بدهکاری کمتر، عقود منعقد شده در بانک مسکن با شاخص¬های اسلامی مطابقت کمتری دارد.
اما بین دو متغیر انطباق عقود بانکی منعقد شده در بانک مسکن از نظر مشتریان با شاخص-های اسلامی و گرایش تحصیلی، هدف مشتریان از استفاده تسهیلات بانک مسکن، همچنین عقود استفاده شده توسط مشتریان در این بانک رابطه¬ی معنی¬داری وجود ندارد. به گونه¬ای که می¬توان گفت این متغیرها تأثیری در اعتقاد مشتریان نسبت به میزان انطباق عقود بانکی منعقد شده در بانک مسکن با شاخص¬های اسلامی ندارد. 

نتایج تحقیق نشان داد که به اعتقاد مشتریان عملکرد بانکداری بدون ربا با شاخص-های اسلامی در حد متوسط (969/2 از 3)، انطباق دارد، یعنی به اعتقاد مشتریان، بانک مسکن بین بانک¬های بدون ربای کشور به دلیل تخصصی بودن؛ موازین شرعی مربوط به حرمت ربا، غرری نبودن و صوری نشدن عقود را رعایت می¬کند. همچنین نتایج حاصل از آزمون فرضیه¬ها نشان داد که بین سن، سطح تحصیلات و میزان بدهکاری و اعتقاد مشتریان نسبت به میزان انطباق عقود منعقد شده در بانک مسکن با شاخص¬های اسلامی رابطه معناداری وجود دارد.