پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

کارگاه  «خلاصه‌نویسی و فنون مرتبط» در حوزه علمیه خواهران الزهرا(س) کیش برگزار شد

به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه های علمیه خواهران هرمزگان، کارگاه سه‌روزه «خلاصه‌نویسی و فنون مرتبط» با هدف تقویت مهارت‌های پایه‌ای پژوهشی و تبلیغی طلاب، در مدرسه علمیه خواهران الزهرا(سلام‌الله‌علیها) ، کیش به کار خود پایان داد. این دوره آموزشی که با تدریس حجت‌الاسلام سید محسن طباطبایی برگزار شد، با ترکیبی از مبانی نظری، تمرین عملی و بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال، گامی مؤثر در توانمندسازی علمی بانوان طلبه برداشت.


روز نخست: تأکید بر مبانی نظری و مرزهای استفاده از هوش مصنوعی

اولین روز این کارگاه به ارائه چارچوب نظری و فلسفه مهارت خلاصه‌نویسی اختصاص یافت. حجت‌الاسلام طباطبایی در آغاز با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری درباره لزوم مطالعه و خلاصه‌برداری از آثار ارزشمندی چون کتب شهید مرتضی مطهری، بر جایگاه این مهارت به عنوان «ستون فقرات یادگیری عمیق و تثبیت دانش» تأکید کرد.

وی با بیان خاطراتی از روش مطالعاتی شهید مطهری گفت: «ایشان حتی در اوقات فراغت و سفر، همواره در حال مطالعه و تهیه خلاصه از کتاب‌ها بودند. این خلاصه‌ها سرمایه‌ای شد که بعدها به غنای آثار مکتوب و شفاهی ایشان انجامید. این روش، سرمشقی زنده برای همه جویندگان علم است.»

در ادامه، انواع تکنیک‌های خلاصه‌نویسی کلاسیک و مدرن معرفی شد. بخش قابل توجه این جلسه، بررسی نقش ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی در فرآیند خلاصه‌سازی بود. استاد طباطبایی با پذیرش کاربرد این ابزارها برای آشنایی اجمالی با متون هشدار داد: «استفاده از خلاصه‌های آماده هوش مصنوعی می‌تواند برای غربالگری اولیه مفید باشد، اما هرگز جایگزین فرآیند شخصی و فعال خلاصه‌نویسی نمی‌شود. درک عمقی، تحلیل و پژوهش جدی، تنها زمانی محقق می‌شود که خود فرد، قلم به دست گیرد و ذهن خود را به چالش بکشد.»


روز دوم: تمرین عملی با متن «پاسخ به شبهات»

روز دوم کارگاه، کاملاً به تمرین عملی و مهارت‌آموزی اختصاص یافت. در این بخش، کتاب «پاسخ به شبهات»  که توسط اداره اوقاف و امور خیریه ویژه طلاب و مبلغان تدوین شده است – به عنوان محور کار انتخاب شد. این انتخاب هوشمندانه، شرکت‌کنندگان را مستقیماً با یکی از اصلی‌ترین نیازهای میدان تبلیغ و پاسخگویی به شبهات دینی مواجه ساخت.

طلاب با مطالعه متون مرتبط با شبهات و پاسخ‌های مستدل، به صورت فردی و گروهی به تمرین خلاصه‌نویسی پرداختند. هدف، تقویت توانایی استخراج هسته مرکزی استدلال‌های طولانی، شناسایی نکات کلیدی و سازماندهی منسجم آن‌ها بود. این فرآیند نه تنها مهارت نوشتاری، بلکه توانایی تحلیل منطقی و تفکر انتقادی طلاب را نیز پرورش داد.

شرکت‌کنندگان ابراز داشتند که این اولین تجربه ملموس و هدفمند آنان در به کارگیری تئوری‌های آموخته‌شده در عمل است و نتیجه مستقیم آن را در کیفیت درک متون مشاهده می‌کنند.


روز سوم: ورود به عرصه دیجیتال و ایجاد بانک اطلاعاتی جمعی

آخرین روز کارگاه، نماد ورود سنت دیرینه خلاصه‌نویسی به عصر دیجیتال بود. در این جلسه، از فضای مجازی و پیام‌رسان‌های داخلی و امن مانند «ایتا» به عنوان بستری برای تعامل و اشتراک‌گذاری دانش استفاده شد.

یک گروه مجازی ویژه برای شرکت‌کنندگان ایجاد شد تا طلاب، خلاصه‌های تهیه‌شده خود از کتاب «پاسخ به شبهات» را در آن بارگذاری کنند. این اقدام، امکان بهره‌مندی از حاصل کار دیگران و دریافت بازخوردهای سازنده از هم‌گروهی‌ها و استاد را فراهم کرد. یکی از نکات نوآورانه این بخش، آموزش «هشتگ‌نویسی» برای دسته‌بندی موضوعی خلاصه‌ها بود. برای مثال، هر شبهه مربوط به «امامت»، «معاد» یا «حقوق زن» با هشتگ مربوطه علامت‌گذاری می‌شد تا بازیابی و دسترسی به آن در آینده با سرعت و دقت بیشتری انجام پذیرد.

این حرکت، گام اولیه‌ای برای ایجاد یک «بانک دیجیتال جامع» از خلاصه‌های کاربردی و پاسخ به شبهات بود که می‌تواند به مرور زمان به منبعی قدرتمند و در دسترس برای تمامی طلاب و مبلغان تبدیل شود.


بازخوردهای جمع‌آوری شده از شرکت‌کنندگان در پایان این کارگاه سه‌روزه، حاکی از رضایت بسیار بالا بود. طلاب ضمن قدردانی از دانش عمیق و مهارت آموزشی استاد طباطبایی، بر مفید و کاربردی بودن محتوای ارائه‌شده، چه در بخش تئوری و چه در بخش عملی، تأکید کردند. بسیاری از آنان ابراز علاقه کردند که چنین برنامه‌هایی به صورت مستمر و با موضوعات مشابه یا تکمیلی دیگر ادامه یابد.

مسئولان حوزه علمیه الزهرا(س) کیش نیز با ابراز خرسندی از نتایج به دست آمده، تأکید کردند که ترکیب هوشمندانه آموزش نظری، کار عملی فشرده و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین ارتباطی، فرمولی موفق برای ارتقای کیفیت پژوهش و فهم علمی طلاب است.


آنان ابراز امیدواری کردند که با برنامه‌ریزی‌های مدون، این گونه کارگاه‌ها در سایر حوزه‌های علمیه نیز گسترش یابد.


کارگاه «خلاصه‌نویسی و فنون مرتبط» در حوزه علمیه خواهران الزهرا(سلام‌الله‌علیها) کیش را می‌توان نمونه‌ای موفق و الگویی از آموزش‌های مهارت‌محور و نوین در نظام حوزوی دانست. این رویداد به خوبی نشان داد که چگونه می‌توان با طراحی دقیق و ترکیب ابزارهای مختلف آموزشی، به تقویت کیفیت علمی طلاب کمک کرد و آنان را برای فعالیت‌های پیچیده تبلیغی، پژوهشی و پاسخگویی به شبهات روزآمد، آماده ساخت.

تأکید بر خوداتکایی فکری، همراه با استفاده هوشمند از تکنولوژی و ایجاد شبکه‌های دانش جمعی، رویکردی است که می‌تواند زمینه رشد علمی بانوان طلبه را بیش از پیش فراهم آورد. استمرار این نوع برنامه‌ها، بدون شک این امکان را فراهم خواهد کرد تا بانوان عالم و پژوهشگر، نقش مؤثرتر و فعال‌تری در عرصه‌های گوناگون فرهنگی و دینی ایفا کنند.