"به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه تخصصی الزهراء(س) گرگان جناب آقای دکتر حکیمی در نشست کتابخوان که در تاریخ 12/8/1404 برگزار شد به معرفی نویسنده، شاعر و نقاش برجسته لبنانیالاصل جبران خلیل جبران پرداخت؛ چهرهای که با آثار پرمعنا و شاعرانه خود مرز میان فلسفه، عرفان و زیباییشناسی را از میان برداشته است.
جبران در سال ۱۸۸۳ در لبنان متولد شد و پس از مهاجرت در سن دوازدهسالگی به آمریکا، تابعیت آمریکایی گرفت اما تا پایان عمر، خود را لبنانی میدانست. او از برجستهترین روشنفکران عرب محسوب میشود که آثارش رنگی از عرفان، فلسفه و اخلاق دارد.
دکتر حکیمی کتاب پیامبر(ص) را مهمترین و شناختهشدهترین اثر جبران خلیل جبران معرفی کرد. اثر بهصورت گفتارهایی از زبان پیامبری خیالی به نام المصطفی نگاشته شده که در بیستوچند فصل گوناگون، به مفاهیم انسانی و اخلاقی چون عشق، زناشویی، فرزندان، بخشش، کار، شادی و اندوه، آزادی، عقل، شناخت خویشتن، دوستی، دعا، دین، زیبایی و مرگ میپردازد.
به گفته ایشان، «پیامبر» در عمق عرفانی و فکری همسنگ با آثار «مائدههای زمینی» آندره ژید و «چنین گفت زرتشت» نیچه است، با این تفاوت که نثر جبران لطیفتر و معنویتر است.
ترجمههای شاخص این اثر شامل کارهای نجف دریابندری و دکتر حسین الهی قمشهای هستند که هر یک بازآفرینی زیبایی از متن اصلی ارائه کردهاند.
کتاب دیوانه نیز با مضامین فلسفی و عرفانی همراه است و از نظر دکتر حکیمی، ادامه طبیعی جهانبینی جبران در «پیامبر» به شمار میآید.
دکتر حکیمی در شرح بخشهایی از کتاب پیامبر، نگاه جبران را با آموزههای اسلامی و عرفانی مقایسه میکند:
• در باب جرم و جزا: انسان هنگامی به دیگران آسیب میرساند که روحش سرگردان و تنهاست؛ این معنا به حدیث امام صادق (ع) درباره تکبر و عقده حقارت پیوند داده شد.
• در باب روح و خویشتن: جبران معتقد است که انسان حامل روح الهی است و گناهان دیگران نمیتوانند ذات خدایی او را آلوده کنند؛ تأکید بر مفهوم قرآنی «نفخت فیه من روحی».
• در باب بخشش و دهش: ارزش حقیقی بخشش در دادن از جان است، نه از مال. آنان که با اندک دارایی، همه چیز خود را میبخشند، بخشنده راستیناند. این دیدگاه با اشعار حافظ و خواجوی کرمانی همراه شد تا مراتب سخاوت و ایثار را نشان دهد.
• جبران انسان را به عشق، بخشش، و رهایی از ترس و نیاز فرا میخواند؛ آموزهای که به سمت تعالی روح و رسیدن به خویشتن الهی هدایت میکند.
دکتر حکیمی توضیح داد که «پیامبر» شخصیتی نمادین است و نمایندهی حقیقت جاودان انسان، نه پیامبر تاریخی خاص. بخشهایی از کتاب یادآور موعظههای عیسی مسیح در انجیل و آموزههای عرفان اسلامی است.
عباراتی چون «همچون دریاست خویشتن خدایی تو» بازتابدهندهی اندیشهی وحدت وجود و پیوند انسان با امر الهیاند.
بر اساس سخنان دکتر حکیمی:
• با وجود رنجهادر زندگی جبران، آثارش سرشار از امید، ایمان به عشق، خیر و زیباییاند.
• از آثار دیگر او، کتاب «عیسی پسر انسان» از برجستهترین آثار معنوی جبران است که تعالیم مسیح را با نثری شاعرانه بازگو میکند.
• دکتر حکیمی در پایان تأکید کرد:
کتاب «پیامبر» تنها یک نوشته فلسفی نیست؛ موعظهای شاعرانه و عرفانی است که در آن عقل و عشق به آشتی میرسند.
جبران خلیل جبران با آثار خود پلی میان اندیشه شرقی و غربی ساخته و جوهر معنوی انسان را در زبان شعر و تمثیل زنده کرده است.
"
