سومین پیشنشست «همایش ملی هوش مصنوعی، خانواده و تعلیم و تربیت» با همکاری مدرسه علمیه الزهرا(س) زنجان و دبیرخانه همایش، روز چهارشنبه 23 مهر 1404 با حضور حجتالاسلام والمسلمین دکتر علیرضا قائمی نیا، استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و دبیر علمی همایش، برگزار شد. موضوع این نشست «نقش هوش مصنوعی در ترویج ارزشهای اخلاقی» بود.
فضای سایبر؛ زیستجهان دوم انسان
دکتر قائمی نیا در این نشست با اشاره به اینکه فضای سایبر امروز به «فضای زندگی دوم» انسانها تبدیل شده است، گفت:
«این فضا تأثیر گستردهای بر تغییرات فرهنگی، دینی و اجتماعی دارد و الگوریتمها میتوانند کاربران را به سمت پوچی اخلاقی سوق دهند.»
وی تأکید کرد که نفوذ روزافزون فناوری در زندگی روزمره، ضرورت توجه به آثار اخلاقی و فرهنگی آن را دوچندان کرده است.
چالشهای اخلاقی و فرهنگی فضای مجازی
در ادامه، وی با اشاره به حجم بالای محتوا در فضای مجازی و رقابت جریانهای متعدد برای جهتدهی فرهنگی، افزود:
«انتشار محتوای نادرست، ترویج ارزشهای سکولار و بروز پدیدههای غیراخلاقی از چالشهای اصلی این فضاست. موضوعاتی همچون بدحجابی در شبکههای اجتماعی بازتابی از ضعف اخلاقی حاکم بر فضای مجازی است.»
به گفته او، «ماهیت غیرقابل تصرف فضای سایبر» موجب میشود کنترل کامل آن امکانپذیر نباشد و باید انتظار بروز پدیدههای غیراخلاقی متعددی در این محیط داشت.
راهکارها؛ از آگاهیبخشی تا ساختارهای حمایتی
قائمی نیا افزایش آگاهی سایبری را مهمترین راهکار مقابله با آسیبها دانست و اظهار کرد:
«آموزش کاربران، بهویژه والدین و جوانان، در زمینه اخلاق و فرهنگ فضای سایبر ضروری است.»
وی همچنین تأسیس مراکز مطالعات فرهنگی فضای سایبر و طراحی کانالهای دینی و فرهنگی برای تولید محتوای جذاب و اخلاقمحور را از اقدامات ضروری برشمرد.
دبیر علمی همایش تدوین محتوای آموزشی در کتابهای درسی و لزوم سیاستگذاری فرهنگی مجلس و سایر نهادها را از دیگر اقدامات موردنیاز دانست.
تعامل اخلاق و فناوری
در بخش پایانی نشست، دکتر قائمی نیا نقش هوش مصنوعی در شکلدهی و تقویت ارزشهای اخلاقی را از منظرهای فنی و اخلاقی تحلیل کرد و به پرسشهای شرکتکنندگان درباره چالشها و فرصتهای پیشرو پاسخ داد. وی بر لزوم رویکردی هوشمندانه و ارزشمحور در طراحی و استفاده از سیستمهای هوش مصنوعی تأکید کرد.
