جلسه دفاعیه رساله علمی طلبه ارجمند، محدثه معینالسادات، روز سهشنبه ۲۸ مرداد ماه سال جاری، رأس ساعت ۷:۳۰ صبح برگزار گردید. این رساله با عنوان «امکانسنجی تفصیل احکام مادری بین صاحب تخمک و صاحب رحم از نظر امامیه» به راهنمایی حجتالاسلام والمسلمین آقای دکتر محمد رسول آهنگران و مشاوره حجتالاسلام والمسلمین آقای دکتر سید جواد حسینی گرگانی تدوین شده است. داوری این اثر علمی نیز توسط حججالاسلام والمسلمین آقایان دکتر محمد هادی فاضل و سید علی حکیم انجام گرفت.
این رساله پس از جلسه پیشدفاع و انجام اصلاحات مورد تأیید داوران، به مرحله دفاع نهایی رسید. موضوع پژوهش به بررسی احکام مادری در شرایطی اختصاص دارد که صاحب تخمک و صاحب رحم، دو فرد متفاوت باشند؛ موضوعی که در زمره مسائل نوین فقهی و حقوقی قرار گرفته است.
در این پژوهش بیان شده است که احکام مادری در دین اسلام به دو دسته احکام مالی و غیر مالی تقسیم میشوند و معمولاً به مادری تعلق میگیرند که هم صاحب تخمک و هم صاحب رحم باشد. با این حال، با گسترش فناوریهای نوین پزشکی مانند رحم اجارهای، مسئله مادری پیچیدهتر شده و در مواردی صاحب تخمک و صاحب رحم یک نفر نیستند. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که در این موارد، احکام مادری به کدام یک از این دو نفر تعلق میگیرد.
با توجه به اختلاف نظر فقها در تعیین مادر واقعی طفل، رساله به بررسی دیدگاههای مختلف پرداخته و نهایتاً با روش توصیفی، تحلیلی و استنباطی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای، تفصیل احکام مالی و غیر مالی مادری را بین صاحب تخمک و صاحب رحم مورد بررسی قرار داده است.
نتایج این پژوهش نشان میدهد که بر اساس دیدگاه نگارنده که مادر واقعی، صاحب تخمک است، کلیه احکام مادری اعم از مالی و غیر مالی به صاحب تخمک تعلق دارد و صاحب رحم، در قبال طفلی که در رحم او پرورش یافته است، هیچ وظیفه شرعی ندارد. همچنین در موضوع محرمیت، از باب احتیاط، صاحب رحم محرم شناخته میشود. در نهایت ثابت شده است که شیر دادن توسط صاحب رحم نیز در تعلق احکام مادری نقشی ندارد.
این رساله ضمن تبیین دقیق و مستند احکام مادری، تفکیک و تفصیل این احکام را بین صاحب تخمک و صاحب رحم با توجه به مبانی فقهی امامیه به صورت کامل ارائه کرده است.
