نشست علمی پژوهشی با عنوان «نقش پدر در استعدادیابی، استقلال و استحکام شخصیتی دختران» با حضور دکتر محدثی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه و استاد دانشگاه در تاریخ 13/2/1404در مدرسه علمیه تخصصی الزهراء علیها السلام ارومیه برگزار شد.
دکتر محدثی در ابتدا ضمن تبریک فرا رسیدن دهه کرامت و روز دختران به شروع بحث پرداختند. حضرت فاطمه معصومه )س( نه تنها یک شخصیت الهی و معنوی، بلکه نقطه عطفی در پیوند «زن، معرفت و مهاجرت تمدنی» در تاریخ شیعه است. هجرت این بانوی گران قدر به قم، زمینه ساز شکل گیری یکی از مهم ترین پایگاه های علمی جهان اسلام شد؛ شهری که امروز از آن به عنوان مرکز تولید اندیشه دینی و حوزه های علمیه یاد می شود. تأمل در حیات حضرت معصومه (س) فرصتی است برای بازخوانی نقش راهبردی زنان در پیشبرد معرفت دینی و فرهنگ اهل بیت )علیهم السلام). نقشی که نه صرفاً در حاشیه، بلکه در متن تاریخ ساز تشیع جای می گیرد. میالد این بانوی بلندمرتبه، یادآور جایگاه بی بدیل بانوان در فرهنگ شیعه و نقطه شروعی است برای تأملات تازه در حوزه های پژوهش دینی.
ایشان از اهمیت خانواده و جایگاه آن در رشد و تربیت فردی و اجتماعی گفت و ابراز داشت: خانواده تنها نهاد فطری، طبیعی و جاودانه بشر است. از آنجا که خالق مهربان خود احد است و صمد است و کفوی )زوجی و همتایی( ندارد، همه هستی را زوج می آفریند. اگر اندیشه و تفکری درباره مخلوقات الهی داشته باشیم، به نیکی درمی یابیم که فلسفه خلقت بر زوجیت استوار است و همه مخلوقات و ذرات هستی زوج آفریده شده اند. خانواده نخستین، مهم ترین و پربرکت ترین نهاد اجتماعی در تاریخ و فرهنگ و تمدن انسان هاست. همه را باید در خانواده ببینیم و همه را برای خانواده بخواهیم. خانواده به مثابه دژی استوار و نهادی مقدس، بیشترین مسئولیت را در رشد و تحول شخصیت و سعادت وجود انسان به عهده دارد. خانواده آرامشگاه همسران، کانون محبوبان و طبیعی ترین بستر رشد و تعالی وجود است.
محدثی ادامه داد وگفت: خانواده دو رکن اساسی دارد: زن و شوهر؛ مادر رکن اصلی و پایدار کانون خانواده است. فرزندان هبه )امانت و هدیه( و مهمان خانواده اند. هرگاه زن و شوهری که شایستگی و صالحیت های همسری را با جاذبه های متقابل روانیـ نفسانی، محبت و مودت دوسویه و حاکمیت آرامش کامل بر حریم خانواده تثبیت کردند، می توانند با احراز قابلیت های پدری و مادری یا بلنداندیشی، برنامه ریزی و نیایش به درگاه خالق هستی، در اندیشه فرزندآوری و فرزندپروری باشند. در آموزه های الهی بدون تردید فرزندآوری . فرزندآوری متضمن حسن تدبیر، آمادگی روانی و دعا و نیایش است فراهم کردن بستر مطلوب برای تحول شخصیت فرزندان، رسالتی خطیر و پرارزش است. از این رو پیامبر اکرم، حضرت محمد )ص( فرموده اند: «داشتن فرزند یا فرزندان سالم، صالح، پویا و خالق، برکتی ارزشمند برای والدین است.«
اصلی ترین، مؤثرترین و طبیعی ترین رویکرد فرزندپروری آن است که فرزندان را مطابق فطرت خدادادی و قابلیت حیاتی و نیاز فطری آنان، یعنی زوجیت و آرامیدن کنار همسری آرامشگر تربیت کنیم.از منظر آموزه های دینی، خانواده همچون باغ است و مادر باغبان و پدر باغ دار و سنگربان و فرزندان گل ها و میوه های باغ زندگی. رشد و شکوفایی این گل ها و میوه های زندگی، در سایه باغبانی دل آرام، بانشاط، مثبت اندیش، امیدوار، تالش مدار و متوکل مقدور و میسور می شود.
محدثی ضمن اشاره به لزوم نقش مکملی مادر در کنار پدر برای تربیت فرزند ان افزود:
سلامت، بهداشت روان، احساس امنیت روانی، تعادل عاطفی، رضایتمندی زوجیت، نگرش مثبت، انگیزه غنی زیستن و سرور و سرزندگی مادر، اصلی ترین مؤلفه های پرورش و شکوفایی فرزندان است. در حقیقت، اگر مسئولیت بسترسازی مطلوب برای تربیت فرزندان، به ویژه از زمان اندیشه فرزندآوری، انعقاد نطفه، دوران حساس بارداری، دوران شیرخوارگی، دوره نوباوگی، کودکی و پیش دبستانی را به ۱۰سهم تقسیم کنیم، یقیناً 9 سهم آن به مادر و یک سهم آن به پدر تعلق می گیرد و با همین نگاه، پیامبر خدا)ص( فرموده اند: »بهشت زیر پای مادران است.« یعنی مادران دل آرام و صبور و پرنشاط و آینده نگر، نقش آفرینان سعادت و رستگاری فرزندان اند. اما آن یک سهم و نقش پدر در فراهم کردن بستر تربیت و پاسداشت الگوی برتر تربیت، از اهمیت بسیار برخوردار است و آن سهم و نقش همان سنگربانی و پاسداری از آرامش روان، امنیت درون و نشاط و پویایی زیستی در مادران است. ´با استفاده از تعابیر قرآنی، پدر به خورشید و مادر به ماه تشبیه کرد که نور مستقیم تربیت از پدر ساطع می شود و مادر با بازتاب این نور، فضا را برای رشد آرام دختر فراهم می کند.نقش پدر صرفاً تأمین مالی و نظارت ظاهری نیست، بلکه باید دارای سه ویژگی اساسی باشد: بینش پدرانه، انگیزه پدرانه و شخصیت پدرانه. با توجه به اهمیت بنیادین جایگاه پدر در ساختار خانواده، تأکید می شود که شخصیت دختران به شدت متاثر از رفتار، باور و تعامالت پدرانه است. پدر، اولین مردی است که دختر از طریق ارتباط با او معنای عشق، امنیت، احترام و قدرت را تجربه می کند. اگر این ارتباط بر پایه ی آگاهی و محبت شکل بگیرد، مسیر رشد دختر به سوی تعالی و خودشکوفایی هموار خواهد شد.
در ادامه محدثی ضمن تاکید بر نقش محوری پدر در کشف استعداد، ایجاد استقلال و تقویت شخصیت دختران، با ارائه راهکارهای عملی و تأکید بر لزوم خودسازی پدران و تفکیک مفاهیم کلیدی تربیتی افزود:پدر به عنوان الگوی مرد در زندگی دختر، تاثیر بسزایی بر اعتمادبه نفس، ارتباطات اجتماعی و انتظارات آینده او دارد رشد شخصیت دختران یکی از مهم ترین مراحل زندگی آن هاست که تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. در این میان، نقش پدر به عنوان یکی از ارکان اصلی خانواده، تاثیر بسزایی در شکل گیری شخصیت و هویت دختران دارد، پدر با ابراز محبت، گوش دادن فعال و حمایت عاطفی، می تواند به دختر کمک کند تا خود را بهتر بشناسد و به توانایی های خود ایمان داشته باشد. همچنین پدر با رفتار احترام آمیز و برابر با دختر، می تواند الگوی مناسبی برای ارتباطات سالم در آینده او باشد. در نتیجه، نقش پدر در رشد شخصیتی دختران بسیار مهم و تاثیرگذار است.
رشد شخصیت به معنای توسعه ویژگی های فردی، اجتماعی و عاطفی است که به فرد کمک می کند تا با چالش های زندگی بهتر کنار بیاید. این فرآیند از دوران کودکی آغاز شده و تا بزرگسالی ادامه دارد. برای دختران، رشد شخصیت شامل تقویت اعتماد به نفس، مهارت های اجتماعی، و توانایی های حل مسئله است. رشد شخصیت دختران از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا این فرآیند به شکل گیری اعتماد به نفس، استقلال و توانمندی های اجتماعی آن ها کمک می کند. پدران با ایجاد محیطی امن و حمایتی، می توانند به دختران خود در توسعه مهارت های ارتباطی و تصمیم گیری یاری رسانند نقش پدر در زندگی دختران نه تنها به تقویت روابط خانوادگی کمک می کند، بلکه باعث افزایش عزت نفس و احساس ارزشمندی در آن ها می شود. با توجه به تاثیرات مثبت پدران، می توان گفت که مشارکت فعال آن ها در زندگی دختران، کلید موفقیت و رشد سالم شخصیت آن هاست.
در ادامه خانم دکتر راهکارهای عملی حمایت پدر از دختر اشاره کردند:
- حمایت از مادر و تقویت احترام متقابل در خانواده، نقش مهمی در ایجاد فضای امن عاطفی دارد.
- ضرورت تکریم شخصیت فرزند و تقویت حس ارزشمندی در دختران مهم و حذف کلیشه های جنسیتی در مسیر تحصیلی. ایجاد رابطه عاطفی صمیمانه به ویژه در دوره های حساس انتقال تحصیلی و آموزش مهارت تصمیم گیری و تشویق دختران به استقلال را از دیگر عوامل کلیدی در موفقیت تحصیلی و اجتماعی آنان برشمرد.
ایشان در جمع بندی مباحث افزود: در مجموع تأثیر پدر بر رشد روانی دختران بسیار وسیع و عمیق است. این تأثیر در ابعاد مختلف عاطفی، اجتماعی، آموزشی، و روان شناختی نمود پیدا می کند و می تواند در شکل گیری شخصیت، رفتارهای اجتماعی و تصمیم گیری های آینده دختران نقش اساسی ایفا کند. ´پدران با ایجاد فضایی حمایتی، فراهم آوردن الگوهای رفتاری مثبت، تقویت اعتماد به نفس و خودباوری، و ارائه راهنمایی های اخالقی و اجتماعی، می توانند به دختران خود کمک کنند تا در مسیر رشد روانی و اجتماعی خود به طور مؤثر پیش بروند. ´بدون شک، توجه به نقش پدر در زندگی دختران و حمایت از این ارتباط در تمام مراحل زندگی می تواند به بهبود سلامت روانی و شکوفایی توانمندی های فردی و اجتماعی دختران کمک شایانی کند.به عبارت مختصر ومفید باید گفت: پدر نقش آفرین کسی است که :ابتدا خودش را می شناسد و می سازد ، همسری همراه برای تربیت انتخاب می کند، خانه ای امن و پرمحبت بنا می نهد با دقت استعدادهای دخترش را کشف می کند، استقالل را در بستر خانواده تقویت می کند و در نهایت، به استحکام شخصیت فرزندش می رسد.
