قزوین، ایمانیه، تاکستان

نشست علمی « چيستي و جايگاه وقف حقوق معنوي در سبك زندگي اسلامي

شناسه خبر : 156536

1403/12/18

تعداد بازدید : 20

نشست علمی « چيستي و جايگاه وقف حقوق معنوي در سبك زندگي اسلامي
نشست علمی« چيستي و جايگاه وقف حقوق معنوي در سبك زندگي اسلامي » در ساعات پژوهشی، با حضور خانم زهره محمدعلی؛ مولف پایان نامه « وقف حقوق معنوی ومنافع از منظر فقه امامیه» در جمع طلاب، مورخه 18/12/1403در سالن اجتماعات مدرسه علمیه ایمانیه برگزار گردید.

دبیر نشست استاد خانم پورعلی با معرفی موضوع نشست و پایان نامه خانم زهره محمد علی، تعریف مختصری از وقف و اهمیت وقف در اسلام داشتند؛ وقف به‌عنوان يك سيستم پويا و بازوي نيرومند، كاركردي مؤثر در ساماندهي امور اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، بهداشتي، مذهبي جامعه بر عهده گرفته است. بهره‌گیری بهينه از منابع كه نشئت‌ گرفته از اعتقادهاي ديني مسلمانان است، می‌تواند منجر به رشد و توسعه اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جامعه اسلامی شود كه نتيجه نهايي آن به‌یقین دستيابي به عدالت اجتماعي خواهد بود موقوفات در هرزمان و مكاني تقريباً همة نيازهاي جامعه را پوشش می‌دهند، سپس به جدید بودن موضوع وقف حقوق معنوی اشاره کردند و از خانم محمد علی دلیل انتخاب موضوع رابرای پایان نامه پرسیدند؟

استاد خانم محمدعلی با بیان چگونگی انتخاب موضوع و نحوه نگارش پایان نامه توضیحاتی را بیان داشتند. در ادامه با اشاره به تعریف وقف در اصطلاح فقهای شیعه به آثار فردی و اجتماعی وقف در جامعه اسلامی به طور اجمالی به عناوین زیز اشاره نمودند. مبارزه با حرص، مبارزه با تکاثر، محبوبیت و احترام اجتماعی، استمرار حیات طیبه، حمایت از نیازمندان و تقویت جامعه،  تقویت بنیه‌های علمی و فرهنگی و.... شروط وقف و آیات وروایاتی در اهمیت و آثار دنیوی واخروی وقف را همراه نمونه بازگو نمودند. سپس به تعریق حق معنوی و وقف حقوق معنوی پرداختند. حق معنوی در اصطلاح: حق معنوی، امتيازى غير مادى از قبيل حق تأليف و حق اختراع است. به حقوقى كه متعلَّق آنها امور اعتبارى و معنوى است، حقوق معنوى اطلاق مى‌شود، مانند حق طبع (تكثير و چاپ اثر)، حق اختراع، حق امتياز انتشار روزنامه و مجله، حق استخراج معدن و حق امتياز آب، برق، گاز و تلفن. مقابل آن، حق عينى قرار دارد كه متعلق آن عين خارجى است، از قبيل حق تحجير و حق قصاص  كه متعلق اوّلى زمين و دومى جانى است.

اقسام حقوق معنوی بردو بخش است؛ 1- مالکیت صنعتی و تجارتی. این گروه از حقوق مربوط به کسانی است که ثمره فکر آنها در صنعت و تجارت کاربرد دارد. مخترعان و تاجران دارندگان این حقوق انحصاری هستند. 2- مالکیت ادبی و هنری حقوقی انحصاری و موقتی است که قانون برای پدید آورندگان آثار شناسایی کرده است. مانند پدید آورندگان آثار ادبی (کتاب، مقاله شعر و...) یا هنری (فیلم‌ها نقاشی و...). در این شاخه از حقوق (مالکیت) معنوی حقوق مالی- و البته معنوی- زیادی برای پدید آورنده به رسمیت شناخته شده و از جمله تکثیر و عرضه اثر و استفاده از آن برای خلق آثار دیگر و ترجمه اثر نیازمند مجوز مؤلّف می‌باشد. ویژگی های حقوق (مالکیت) معنوی عبارتند از غیر مادی بوودن حقوق مالکیت، انحصاری بودن حقوق، موقتی بودن حقوق، مبتنی بر دانش و اطلاعات، جهانی شدن حقوق ...

استاد خانم محمدعلی به برخی از دلایل موافقان ومخالفان وقف حقوق معنوی اشاره نمودند و جایگاه وقف معنوی در سبک زندگی اسلامی را با اشاره به ایه 13 سوره قیامت به موارد ترویج نیکی و خیرخواهی، تقویت روحیه تعاون و همیاری و حفظ و نگهداری فرهنگ و هویت اسلامی بیان داشتند. در پایان سخنان به برخی از چالش های ایجاد شده، مانند: عدم آگاهی و شناخت - مشکلات قانونی و حقوقی - نگرانی از سوءاستفاده در مباحث حقوق معنوی اشاره کردند. 

در پایان استاد خانم پورعلی جمع بندی مطالب را داشتند؛ وقف حقوق معنوی در سبک زندگی اسلامی به معنای اختصاص دادن حقوق معنوی به نفع عموم و جامعه است. این مفهوم در اسلام به عنوان یک عمل خیر و نیکو شناخته می‌شود که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر رشد و تعالی جامعه و فرد داشته باشد. لذا وقف حقوق معنوی به عنوان یک عمل خیرخواهانه در اسلام، می‌تواند تأثیرات مثبتی بر روی سبک زندگی اسلامی داشته باشد. و توصیه نمودند هر یک از طلاب در جایگاهی که قرار دارند می توانند وقف داشته باشند.