استاد ضیایی، نویسنده دو کتاب پژوهشی در ابتدا اهمیت پژوهش در زندگی را در چند جمله بیان نمود و در ادامه مولفه های پژوهشی نهج البلاغه را توضیح داد.
استاد در مورد اهمیت پژوهش در زندگی بیان کرد: همه ما همواره در زندگی با سوالات و مشکلاتی روبه رو هستیم. هرکدام از این مشکلات راه حل هایی دارند؛ برای یافتن راه حل مناسب، گروهی از تجربه بزرگتر ها استفاده می کنند، گروهی از مشاوره های مختلف متناسب با مسئله خاص خود استفاده می کنند، گروهی از مردم برای رفع مشکل خود به کتاب ها مراجعه می کنند. و در آخر همه این افراد بعد از مراجعات گوناگون، نیاز به تفکر و جمع بندی دارند. این عملیات را پژوهش می گویند. خواه نا خواه همه انسان ها برای زندگی فردی و جمعی خود قطعا نیاز به پژوهش دارند.
استاد افزود: یکی از مؤلفه های پژوهشی نهج البلاغه، همین دسته بندی منظم این کتاب ارزشمند است که به سه بخش خطبه ها، نامه ها و حکمت ها تقسیم شده است. در نهج البلاغه های جدید مفاهیم کلی و معارف پژوهشی استخراج شده و به صورت موضوعات ریز تر در ذیل خطبه ها و نامه ها و حکمت ها لیست شده است به عنوان مثال: گیاه شناسی، فضا شناسی، انسان شناسی، حیوان شناسی و ...
برای پژوهش در نهج البلاغه می توان از نرم افزار های نور استفاده کرد. همچنین نرم افزار دانشنامه علوی که به صورت خاص نهج البلاغه پژوهی دارد.
از نکات مهم پژوهش در نهج البلاغه، کلید واژه یابی است. برای اینکه بهترین و بیشترین نتایج را داشته باشیم باید با سبک نوشتاری نهج البلاغه و واژه های بکار رفته در آن آشنایی نسبی داشته باشیم. برای این مهم، جا دارد که انسی نه چندان شدید با نهج البلاغه برقرار کنیم.
مؤلفه دیگر پیدا کردن رابطه بین علوم و معارفی که در نهج البلاغه بکار رفته و بین علوم دیگر که در قرآن یا صحیفه سجادیه و بقیه کتب نهفته است.
استاد در پایان به صورت عملی در نهج البلاغه برخی مطالب پژوهشی را بیان کرد : مانند موضوع یابی یا پیدا کردن مطلب از دل نهج البلاغه.
