به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه تخصصی الزهرا سلام الله علیها گرگان کرسی آزاد اندیشی با موضوع رابطه دین گریزی جوانان و ضعف اقتصادی در تاریخ30 / ۱۱/ 1403 دراین مدرسه برگزار گردید.
در این کرسی استاد دکتر عباس عبداللهی‌فر به ایراد نظرات خویش در این موضوع پرداخت.
وی گفت: اساساً عصر مدرن و پست مدرن که ما در آن زندگی می‌کنیم عصر مخالفت با دین است. ولی به هرحال بین دین گریزی و ضعف اقتصادی رابطه می‌باشد. این حدیث از پیامبر اکرم صلوات الله علیه که می‌فرمایند: کاد الفقر ان یکون کفرا بیانگر این رابطه می‌باشد و می‌توان گفت فقر در حالت طبیعی انسان را به کفر متمایل و نزدیک می‌کند ولی لزوماً همیشه اینطور نیست. چون مصداق عملی آن را ما در صدر اسلام در موضوع محاصره اقتصادی پیامبر اکرم صلوات الله علیه و تازه مسلمانان می‌بینیم که سه سال در شعب ابی طالب با سخت‌ترین شرایط زندگی کردند ولی نه تنها که از دین فرار نکردند بلکه هم آن را حفظ کرده و بر آن استقامت و پایداری کردند.
بنابراین باید عوامل و موانع این دین گریزی و نیز بحث ضعف اقتصاد را بررسی کرد.
البته باید دقت کنیم که دین گریزی را با دیندار گریزی خلط نکنیم چون جوان‌ها از آنچه می‌بینند از عملکردها، از رفتارهای اشتباهی که توام با ادعا هست گله مند می‌باشند که باعث فرار آن ها از افراد دیندار می شود.
در موضوع عامل ضعف اقتصادی می توان گفت: اقتصاد ایران بر ۳ مدل شکل گرفته است.1- تعاونی 2-دولتی3- خصوصی یا آزاد که البته از تعاونی فقط اسم آن مانده است. چون رویکرد اقتصاد کشور ایران بیشتر خصوصی و آزاد می‌باشد که در این رویکرد فشار بیشتری به قشر متوسط و ضعیف جامعه وارد می‌شود و به آن اقتصاد نئولیبرال نیز گفته می‌شود که بحث کوچک کردن دولت مطرح است.
استاد این کرسی در مورد عوامل اقتصادی که باعث تقویت اقتصاد مردم می‌شودگفت: توجه به وقف در جامعه، کمک به همنوعان، حمایت از اقتصاد مشارکتی یا همان تعاونی، مبارزه با فساد اقتصادی می تواند از عواملی باشد که مسائل اقتصادی را بهبود بخشد.
عبداللهی فر در پاسخ به این سوال که نهادهای مذهبی و به خصوص حوزه های علمیه چه نقشی در این مساله می توانند داشته باشند تا از دین گریزی جوانان جلوگیری شود گفت:
از نظر مکتب اقتصادی اسلام، عدالت و برابری، حفظ حیات طیبه و دستیابی به آخرت نیکو، جاودانگی انسان از طریق مناسبت‌های درست زندگی مورد نظر هست. بنابراین نهادهای مذهبی باید این مهم را در تبلیغات و ارتباطشان با جوانان پررنگ کرده و بر آن تاکید نمایند و بر اهمیت نکاتی که در اسلام بر آن تاکید شده توجه دهند.
خوب درس خواندن طلاب حوزه های علمیه، تخصصی کردن رشته‌ها، شاخه‌های مورد نیاز تعلیم و یادگیری خصوصا تعلیم و تربیت و روانشناسی کودک و نوجوان، جامعه شناسی دین، ....می تواند در ارتباط با این قضیه موثر باشد. توجه به عقاید و اخلاق که فقه اکبراست از احکام که فقه اصغر است، بیشتر و جدی تر پیگیری شود.
استاد سطح سه این مدرسه در پاسخ به این سوال که: چه راهکارهایی برای جذب جوانان به دین در این شرایط سخت اقتصادی توصیه می‌شود گفت: برقرار کردن ارتباط موثر با جوان ها بهترین کار است و برای این که ارتباط سالم و موثر با آن ها ایجاد شود تا جذب دین شده و از آن فرار نکنند، اولین کار این است که باید خودمان را درست کنیم و در اصلاح خود و رفتارهایمان بکوشیم. حرف مان با عمل مان یکی باشد. از آسیب های جدی در بحث دین گریزی یکی نبودن حرف و عمل مسئولین و گروه های مرجع از جمله روحانیت می باشد. سعی کنیم مشکلات آنهارا پیدا کرده و در حد توانمان حل کنیم. از مهم‌ترین بحث درباره جوانان که باید آن را حفظ کنیم و گسترش دهیم افزایش امیدواری در بین آن ها می باشد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این موضوع بررسی روانشناسی هم شده است یا نه؟ گفت: اولا موضوعی نیست که روی آن کار نشده باشد. ثانیا اساسا از عوامل دینداری، مسئله ژنتیک هم می تواند باشد. نحوه خُلقیات انسان‌ها از طریق ژنها انتقال پیدا می‌کند که از جمله آن ها دینداری است که از پدر و مادر به فرزندان منتقل می شود که همین امر باعث می شود چون شناخت درست نسبت به دین اتفاق نیفتاده است و بیشتر از روی ژنتیک و عوامل روانی و تقلیدی دینداری صورت گرفته با بروز مشکلات اقتصادی یا مشکلات دیگر فرار و گریز از دین پیش آید ولی اگر دینداری با دلیل و عقلانیت باشد دیگر وجود یا عدم اقتصاد خوب یا بد روی اصل دینداری تاثیر نمی‌گذارد اما روی کیفیت ممکن است تاثیرگذار باشد. ولی اگر دینداری از روی عقلانیت و حکمت و آگاهانه و حکیمانه و عارفانه باشد کمبود اقتصادی نمی‌تواند باعث فرار از دین شود.
عبداللهی فر در پایان تاکید کرد: در این زمان ما با جنگ شناختی مواجهیم که کمترین اشتباه را دشمنان بزرگترین اشتباه جلوه می دهند. در فضای مجازی عمداً تبلیغات سوء انجام می‌شود تا منجر به ناامیدی مردم شود که ما باید با سواد رسانه با این جنگ شناختی مقابله کنیم. به طور مثال طبق آمار بانک جهانی میزان عدالت اجتماعی در ایران بیشتر از آمریکا است و در ایران امکانات عادلانه‌تر توزیع می‌شود اما همین که کوچکترین مشکلی پیش می آید آن را بسیار بزرگ جلوه می دهند تا مردم را از این نظام ناامید کنند.
جمع بندی مجری: بنابر آنچه بیان شد بین ضعف اقتصاد کشور و دین گریزی جوانان رابطه وجود دارد. ولی اگر دین داری مبتنی بر عقلانیت و حکمت و درک درست از دین باشد و روز به روز به شناخت خود از دین بیفزاییم، همانطور که مسلمانان صدر اسلام سه سال محاصره شدید اقتصادی را درشعب ابیطالب تحمل نموده و با صبر و استقامت بر دین خویش پایدار ماندند جوانان ما نیز می توانند به دین اسلام علاقمند و بر آن استقامت داشته باشند و حتی در تبلیغ آن بکوشند.
