پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه علمیه تخصصی الزهرا(س) گرگان نشست علمی با عنوان« نقش تدبیر زن در خانواده از منظر فرهنگ اسلامی» در این مدرسه  برگزار گردید.
در این نشست خانم فاطمه عظیمی از طلاب این مدرسه به تبیین مقاله خود در این موضوع پرداخت.
وی گفت:
دین اسلام با تکیه بر آموزه‌های قرآنی و روایی، جایگاه بلند و ارزشمندی را برای زنان قائل شده و آن‌ها را در خلقت و کرامت انسانی هم‌تراز مردان می‌داند. زنان در چارچوب خانواده وظایف متعددی چون رعایت حقوق همسر، مشارکت در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی و مدیریت امور منزل را بر عهده دارند.
طلبه سطح سه این مدرسه نقش بی‌بدیل مادر در انتقال ارزش‌های دینی و اخلاقی و تربیت فرزندان را مورد تأکید آموزه‌های اسلامی دانست و گفت:
جایگاه زن در اسلام بسیار ارزشمند است و حقوق و حدود زن در خانواده مشخص شده است.
چون زن  وظایف و مسئولیت‌های متعددی از جمله به‌عنوان همسر، به عنوان مادر در تربیت فرزندان، به عنوان مدیریت منزل و امور خانه‌داری و.... به عهده دارد.

عظیمی به بیان آیات مختلفی از قرآن کریم در مقام و منزلت زن پرداخته و گفت: آیه «من عمل صالحاً من ذکر او انثی و هو مؤمن فلنحیینه حیاة طیبة» (نحل: 97) از مرد و زن، هر کس کار شایسته انجام دهد درحالی‌که مؤمن است، مسلماً او را به زندگی پاک و پاکیزه ای زنده می‌داریم. این آیه نشان می‌دهد زن و مرد در کرامت انسانی و پاداش الهی برابرند.
آیاتی که حقوق اجتماعی و حقوق خانوادگی زن را بیان می‌کنند، نظیر حق تملک اموال و دارایی، حق ارث، حق طلاق، حق سرپرستی فرزندان پس از طلاق و غیره، نشان از جایگاه بالا و احترام به شخصیت زن در اسلام دارد.
«لِلرِّجالِ نَصِیبٌ مِمّا تَرَک اَلْوالِدانِ وَ اَلْأَقْرَبُونَ وَ لِلنِّساءِ نَصِیبٌ مِمّا تَرَک اَلْوالِدانِ وَ اَلْأَقْرَبُونَ مِمّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ کثُرَ نَصِیباً مَفْرُوضا»ً (نساء: 7) برای مردان از آنچه پدر و مادر و نزدیکان [پس از مرگ خود] به جای می  گذارند سهمی است؛ و برای زنان هم آنچه پدر و مادر و نزدیکان به جای می  گذارند سهمی است، اندک باشد یا بسیار، سهمی است لازم و واجب.
ذکر زنان الگو در قرآن مانند حضرت مریم، آسیه همسر فرعون، حضرت خدیجه و... نشان از اهمیت و جایگاه والای زن در اسلام دارد. آیاتی که به زیبایی‌های بهشتی و پاداش الهی برای زنان و مردان صالح اشاره می‌کنند، بیانگر جایگاه یکسان آنان در پیشگاه خداوند است.
 وی سپس به بیان روایت معصومین در مورد جایگاه زنان پرداخت و گفت:
منابع حدیثی شیعه حاوی روایات بسیاری در خصوص منزلت و شأن زنان در اسلام از معصومین (ع) است. امام جعفر صادق (ع) در روایتی می‌فرمایند: "زنان صالح و شایسته از میان اهل دنیا در عالم آخرت از حورالعین زیباتر خواهند بود." من لایحضره الفقیه، (شیخ صدوق، ج3، ص385). این حدیثِ شریف، گویای جایگاه والای زنان باایمان و نیکوکار نسبت به حورالعین در عالم برزخ و قیامت است.
همچنین، از پیامبر گرامی اسلام (ص) در منبع حدیثی "بحارالانوار" نقل شده‌ است که: "با افزایش ایمان بندگان، محبت آنان نسبت به زنان نیز افزون می‌شود. این حدیث نشان‌دهنده ارتباط مستقیم بین ایمان و منزلت زن در نگاه مؤمنان است.
دانش آموخته سطح دو این مدرسه با بیان الگو بودن حضرت زهرا(س) برای بانوان گفت: از میان الگوهای بی‌بدیل، شخصیت مقدس حضرت فاطمه زهرا (س)، بانوی بزرگ اسلام، می‌تواند الهام‌بخش زنان و مردان در عصر حاضر باشد. . ایشان الگویی از همسرداری فداکارانه، مادری مهربان و صاحب تدبیر حکیمانه بوده‌اند و امام علی (ع) نیز درباره مقام بلند حضرت زهرا (س) می‌فرمایند: «او راهنمای مؤمنان و مظهر رحمت خداوندی بود.
عظیمی در ادامه وظایف و مسئولیت‌ های زن به عنوان همسر را برشمرد و توضیحاتی در این خصوص ارائه نمود و گفت: فرمان‌برداری از همسر در حدود شرع و عرف،حسن معاشرت و ایجاد محیط آرام، مشورت در امورات زندگی، حفظ حریم خصوصی و اسرار همسر بسیار مهم می باشد.
وی سپس به بیان حقوق و حدود زن در خانواده پرداخت و گفت:
یکی از مباحث مهم در تبیین جایگاه زن در خانواده از منظر فرهنگ اسلامی، بحث حقوق و حدود زنان است. اسلام با تأکید بر کرامت انسانی زن، حقوق ویژه‌ای را برای او قائل شده است. البته این حقوق در کنار وظایف و مسئولیت‌هایی است که زن در چارچوب خانواده بر عهده دارد. شناخت حقوق و تکالیف زنان و همچنین مرزها و حدودی که شرع و عرف برای آنان مشخص کرده است، نقش بسزایی در تحکیم بنیان خانواده خواهد داشت. حق دریافت مهریه و نفقه از شوهر، حق مالکیت و اموال شخصی، حق مشارکت در تصمیم‌گیری‌های خانواده، حدود در رعایت حجاب و اخلاق در ارتباط با محارم و از این قبیل ..
 عظیمی در ادامه به بیان  مدیریت منزل و امور خانه داری زن پرداخت و آ ن را تشریح کرد و گفت: خانه پایگاه دیرین زنان است حتی آنها که مجبورند برای تامین هزینه زندگی ساعاتی این پایگاه را ترک کنند از انجام اموری که در حوزه خانواده به عنوان وظیفه خاص زنان تلقی شده است معاف نیستند کار در خانه، اصلی است که با تولد هر دختر همزاد و همراه او دانسته شده است.
وی گفت: اصولاً با پیشرفت زندگی و توسعه حوائج بشر امور خانواده نیز شاخ‌وبرگ فراوانی یافته که عمدتاً سنگینی خود را بر زن وارد می‌نماید البته بهتر است بین مدیریت و تدبیر امور خانه به عنوان پاسداری از اصلی ترین عنصر جامعه یعنی خانواده و از ظریفترین مسائل است و کار بی‌امان در آن به گونه دو مقوله جداگانه بنگریم آنچه امروزه به‌عنوان امر خانه‌داری نام برده می‌شود تلفیق هر دو موضوع فوق است امر خانه‌داری آن‌چنان وسیع گوناگون و پر حجم است که بررسی همه جوانب آن مشکل خواهد بود. جنبه هایی از آن عبارتند از: برقرار کردن توازن میان دخل و خرج ، از امور مهم خانه‌داری، آشپزی،..... است. زنی که در پخت و پز و آشپزی مهارت دارد و با صرف بودجه ای کم‌ غذاهای خوب تهیه می‌کند، از بهترین زنان شمرده شده است. رسول خدا (ص) می‌فرماید:
بهترین زنان شما زنی است که خودش را خوش بو می کند و در آشپزی مهارت دارد و میانه روی را از دست نمی‌دهد. چنین زنی از کارکنان خداست و هرگز با شکست و پشیمانی مواجه نخواهد شد.
بهداشت و نظافت در اسلام دارای اهمیت ویژه‌ای است و اصولی اخلاقی و فرهنگی در خانواده اسلامی را تشکیل می‌دهد. اسلام خانه را محیطی مقدس و مهم می‌شناسد که نظم، پاکیزگی و زیبایی آن نه تنها به مردم کمک می‌کند تا زندگی مطلوب‌تری داشته باشند، بلکه باعث نزدیک‌تر شدن به خداوند و ایجاد سکون در خانواده می‌شود. براین‌اساس، مسئولیت نظافت و بهداشت خانه به‌عنوان یک وظیفه اخلاقی در دین اسلام تأکید دارد.
وی اضافه کرد: تربیت فرزند به‎عنوان مهم‏ترین نقش والدین در آیات و روایات اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است. در بیشتر نظریه‏های رشد شخصیت، مادر به‎عنوان فرد تأثیرگذار بر تربیت و رشد شخصیت کودک معرفی شده است. یکی از ساحت‏های تربیت، تربیت دینی، آموزش اصول دینی و اخلاقی است که دارای زمینه‏ها و عوامل متعددی است و در این میان مادر نقش والایی دارد.  
در دین اسلام، تأکید فراوان بر این مطلب می‌شود که اصول دین تقلیدی نیست، بلکه فرد باید با آگاهی و آزادی آن را بپذیرد؛ بنابراین، باید تلاش کنیم که کودک و نوجوان را به طریقی مثبت و ترغیب کننده، به دین دعوت نماییم و از افرادی که دارای مبناهای اعتقادی و فکری قوی هستند در این زمینه، کمک بگیریم. باید توجه داشته باشیم که کودک و به ویژه نوجوان، در مقابل برخوردهای آمرانه، مقاومت می کند.
بنابراین، والدین مکلف‌اند تا فرزندانشان را از خردسالی تا جوانی با معارف و آموزه‌های دینی آشنا ساخته و زمینه رشد و تعالی معنوی و اخلاقی آن‌ها را فراهم آورند. نقش مادر در این میان بسیار حائز اهمیت است.
عظیمی در پایان گفت: رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) در مناسبت‌های گوناگون، به دفعات و با تأکید، می‌فرمودند:
اسلام دین آسانی است و دین داری مشکل نیست. مبادا افراد نادان بر خود سخت بگیرند و مبادا متولّیان امور دینی کاری انجام دهند که مردم تصور کنند دین داری مشکل است و با سخت گیری های بی جا مردم را از دین فراری دهند.
تقویت حس مسئولیت پذیری در فرزندان، توجه به نیازهای عاطفی فرزندان، توجه به سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی فرزندان از مهم ترین وظایف فرزندان است که والدین و به خصوص مادر باید به آن بپردازد.