پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

کرسی آزاداندیشی با عنوان بررسی روش‌های اثربخش در گفتگو و مجادله با محوریت مناظرات امام صادق عليه السلام با ارائه حجت الاسلام والمسلمین استاد محمدرضا بهدار و سرکار خانم مریم رخساری زاده ، دبیر کرسی آزاداندیشی خانم معصومه رستگارنسب و ناقد کرسی سرکار خانم عذرا لیه زاده در سالن اجتماعات الزهرا(س) دزفول برگزار گردید.

خانم رخساری زاده در این جلسه به بررسی اصول مناظرات امام صادق علیه السلام پرداختند که از آن جمله است:

۱.اصل تاثیر گذاری عوامل معرفتی و غیر معرفتی

عوامل معرفتی مانند تربیت، تزکیه ، اخلاق سبب افزایش فهم معارف الهی گشته و عوامل غیرمعرفتی مثل مال حرام، انجام اعمال معصیت گونه، بیکاری، بطالت وقت، و... مانند سدی در مقابل کسب معرفت سبب کاهش فهم معارف الهی خواهد بود.

۲.اصل تاثیرگذاری بر تمام ساحات وجودی مخاطبان

در آموزش ها، عاطفه و احساس مخاطب را درگیر کنیم.

·        استفاده از زبان انگیزشی برای جذب بیشتر مخاطب یکی از شیوه‌های امام صادق.ع بود‌ او عبارات تلنگرآمیز، تنبیه‌برانگیز استفاده می کرد. مانند تلنگری که به عبدالملک بن مروان زد که: برای مرد چه زشت است که بعد از هفتاد سال خدا را چنان که باید نشناسد.

·        استفاده از زبان چندبعدی

ساختار و کلمات و نحوه بیان جوری تنظیم شود که تمام مخاطب را درگیرکند.تنها اکتفا به اصطلاحات نکنیم. مثال ملموس بزنیم در سخنرانی ها، تدریس ها و غیره

·        .استفاده از زبان تالیفی

یعنی ترکیب انواع شیوه ها. امام صادق.ع گاه دست به تمثیل می زدند ،گاه براهین منطقی ،گاه از تجربه های شخصی استفاده میکردند...و خیلی روشهای گوناگون دیگر.

3. اصل مخاطب شناسی اصلی بود که امام صادق عليه السلام به آن اهتمام داشت. اینکه چه چیز را، برای چه کسی، در چه زمانی، به چه میزانی و با چه هدفی در اختیار مخاطبان  بگذاریم از اصول مهم در عرصه تبلیغ و آموزش است.

سوال ناقد

اگر بنا به روش امام صادق.ع به کسی بگوییم این ساختمان سازنده ای دارد یا برگ این درخت که می افتد و دوباره رویش می‌کند خالقی دارد.  حال آن شخص حرف ما را نپذیرد و قانع نشود چه باید کرد؟ آیا امام به این شکل معاندان یا پرسش‌کنندگان را پاسخ می‌داد؟

پاسخ منفی است. امام صادق علیه السلام به قدری بحث را در زمینه های اعتقادی مخاطب و مورد قبول او دنبال می کرد تا او به باور برسد، اقناع شود و شبهه ای باقی نماند. امام صادق عليه‌السلام از تمام روش های ممکن آنقدر مسئله را برای مخاطب موشکافی می کردند تا به سوال اعتقادی مخاطب پیرامون توحید پاسخ دهد و وجود خدا را اثبات نماید. برای مادی‌گرایان با علوم تجربی، مثلا برای طبیب با هلیله سیاه.