پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

نشست علمی پژوهشی با موضوع کاربرد هوش مصنوعی در مطالعات اسلامی با حضورجناب آقای  مهندس شاهی ازاساتید موسسه سراج برای طلاب واساتید حوزه علمیه تخصصی الزهراء علیهاسلام در تاریخ 3دی ماه1403 برگزارشد .

 در این نشست مهندس شاهی  گفت: خیلی از افراد هنوز هم با شنیدن واژه هوش مصنوعی به ربات ها فکر میکنند و تصور میکنند که منظور از هوش مصنوعی همان ربات های بی احساسی هستند که برای انجام راحت تر کارها طراحی شده اند و قرار است در آینده جای انسان ها را بگیرند. مسئول این نوع تفکر به احتمال زیاد فیلم های علمی و تخیلی است اما واقعیت با آنچه که تصور می شود تفاوت دارد

هوش مصنوعی در حقیقت نوعی شبیه سازی هوش انسانی برای کامپیوتر است و منظور از هوش مصنوعی در واقع ماشینی است که به گونه ای برنامه نویسی شده که همانند انسان فکر کند و توانایی تقلید از رفتار انسان را داشته باشد. این تعریف می تواند به تمامی ماشین هایی اطلاق شود که بگونه ای همانند ذهن انسان عمل می کنند و می توانند کارهایی مانند حل مسئله و یادگیری داشته باشند.

 شاهی افزود: هوش مصنوعی با فناوری‌های دیگر تفاوت دارد. به یک معنا همه فناوری‌های بشری در حال استفاده از هوش مصنوعی هستند به همین دلیل در همه حوزه‌های معرفتی بشر از جمله علوم طبیعی، علوم پزشکی، علوم اجتماعی و انسانی تاثیر گذاشته است و همه این حوزه‌ها از آن استفاده می‌کنند چون همه این واحدها با اطلاعات سر و کار دارند

یکی از تفاوت‌های هوش مصنوعی با هوش انسانی این است که هوش مصنوعی در زمان اندکی می‌تواند داده‌های بسیاری را بررسی و ارزیابی کند و آنها را در اختیار ما قرار دهد اما مغز انسان از نظر زمانی بسیار کمتر جلو می رود.توانایی دیگر قدرت مقایسه هوش مصنوعی است چراکه این هوش دارای یک قدرت الگوریتمی است و می‌تواند اطلاعات بسیاری را در زمان کوتاه ارزیابی کند اما مغز انسان چنین توانایی را ندارد. البته این سخنان بدین معنا نیست که مغز انسان نسبت به هوش مصنوعی ضعیف‌تر است بلکه هوش انسان برخی توانایی‌ها دارد که هوش مصنوعی ندارد.

 استاد موسسه سراج ادامه داد: یکی از دستاوردهای هوش مصنوعی در چند سال اخیر مدل‌های زبانی گوناگون است که مبنای چت جی بی تی قرار گرفته است لذا هوش مصنوعی به بالاترین حجم از اطلاعات نسبت به مدل‌های زبانی و چگونگی پردازش آنها دست پیدا کرده است

  در زمینه مراحل پیشرفت هوش مصنوعی تاکنون سه مرحله‌ را پشت سر گذاشته‌ایم که مرحله اول مرحله اطلاعات بوده است که از زمان آلن تورینگ وجود داشته و سپس وارد مرحله کلان داده‌ها شدیم و امروزه وارد سوپر داده‌ها در هوش مصنوعی شده‌ایم. این اطلاعات از منابع مختلف از جمله توسط کاربران یا خود اینترنت تامین می‌شود لذا وقتی ما شب در خواب هستیم هوش مصنوعی در حال کار کردن و جمع آوری اطلاعات است.

امروزه مغز انسان در حال تلفیق با هوش مصنوعی و همکاری معرفتی با آن است لذا ترکیبی از فناوری و مغز انسان را شاهدیم که می‌تواند پیامدهای معرفت شناختی هم داشته باشد

در پایان شاهی  به آثار هوش مصنوعی در مطالعات قرآنی پرداخته وگفت: درباره تاثیرات هوش مصنوعی بر مطالعات قرآنی و حدیثی هم باید بگویم هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از اطلاعات را از قرآن یا روایات استخراج کند‌‌؛ برای مثال قدمای ما برای پیدا کردن یک مطلب، بعضا دوره صد جلدی بحار الانوار را مطالعه می‌کردند اما امروزه هوش مصنوعی با داده‌کاوی به بهبود کیفیت مطالعات قرآنی و حدیثی کمک می‌کند. هوش مصنوعی می‌تواند به شبیه سازی بسیاری از روایت‌ها و ماجراهایی که در قرآن وجود دارد کمک کند؛ لذا علوم دیجیتال و هوش مصنوعی نقشی ارزنده‌ای در مطالعات قرآنی دارد

البته هوش مصنوعی قرار نیست عالمان علمی را کلاً کنار بگذارد بلکه به نظرم ما می‌توانیم از ابزار هوش مصنوعی به عنوان ابزاری کمکی در مطالعات قرآنی استفاده کنیم

البته گاهی اوقات هوش مصنوعی اطلاعات غلطی هم در اختیار کاربران قرار می‌دهد چون این اطلاعات را نیز از اینترنت گرفته است و طبیعتاً همه اطلاعات موجود در اینترنت معتبر نیست.