خانم منصوره ملکیان در این نشست با اشاره به اهمیت ایجاد انگیزه پژوهشی در طلاب، ابتدا به مفهوم “دانشنامه” پرداخت و توضیح داد که دانشنامه‌ها مجموعه‌ای از اطلاعات علمی در یک حوزه خاص هستند که می‌توانند به پژوهشگران در تحقیقات خود کمک کنند. وی گفت: “دانشنامه‌ها مطالب و مکتوبات مربوط به یک علم را در خود گرد آورده‌اند و اولین دانشنامه‌های اسلامی توسط غربی‌ها در 100 تا 200 سال گذشته نوشته شدند.”
مقدمه‌ای بر مستشرقان و پژوهشگران:
در ادامه، خانم ملکیان نویسنده ژاپنی توشیهیکو ایزوتسو را معرفی کرد. وی درباره آثار ایزوتسو، از جمله کتاب “خدا و انسان در قرآن” صحبت کرد و تأکید کرد که این پژوهشگر با وجود داشتن دین بودایی و تمایل به گریز از دین، به‌ویژه به دین اسلام و قرآن پرداخت. خانم ملکیان افزود: “این در حالی است که بسیاری از مستشرقان به دلیل اهداف خاص خود، به‌طور کلی از تحقیق در خصوص اسلام و قرآن اجتناب می‌کنند.”
موضوع یابی در پژوهش:
خانم ملکیان در بخش بعدی سخنان خود به مسأله مهم “موضوع یابی” اشاره کرد. وی توضیح داد که دغدغه‌های ذهنی روزمره می‌توانند موضوعاتی برای پژوهش باشند. به‌عنوان مثال، مسأله سن بلوغ دختران یا وجوب اذن پدر در ازدواج دختران، که مورد اختلاف نظر علما قرار دارد، می‌تواند به‌عنوان موضوعی برای پژوهش در نظر گرفته شود. خانم ملکیان بر این نکته تأکید کرد که یک پژوهشگر می‌تواند در یک موضوع خاص به درجه اجتهاد برسد، چنان‌که برخی از اساتید در موضوعاتی مانند “احکام خون‌های ثلاثه” به اجتهاد دست یافته‌اند.
اهمیت منابع پژوهشی:
در بخش پایانی، خانم ملکیان نکاتی را در خصوص بررسی و مطالعه منابع علمی مطرح کرد. وی تأکید کرد که مطالعه یک یا دو مقاله و منبع کافی نیست و پژوهشگر باید تمامی منابع موجود در یک زمینه را بررسی و مطالعه کند. وی به طلاب توصیه کرد که در پژوهش‌های خود باید همه توان و تلاش خود را به کار گیرند و در نهایت اگر به نتیجه‌ای رسیدند، باید از آن احساس اطمینان داشته باشند. ایشان با مثال از پژوهشگر ژاپنی ایزوتسو گفت: “اگر ایزوتسو با دین بودایی خود در قرآن تحقیق کرده و آثار مهمی نوشته، ما نیز باید همان تلاش را در زمینه‌های علمی و دینی خود انجام دهیم.”
نشست با طرح پرسش از طلاب و پذیرایی از حاضرین به پایان رسید. خانم ملکیان در پایان از طلاب خواست که در مسیر پژوهش، تمامی توان خود را به کار گیرند و از نتایج تحقیقات خود با اعتماد به نفس دفاع کنند.
این نشست با هدف ارتقای انگیزه پژوهشی در طلاب و معرفی روش‌های علمی و صحیح پژوهش برگزار شد. خانم منصوره ملکیان در سخنان خود، طلاب را تشویق به مطالعه عمیق و گسترده منابع مختلف کرد و بر اهمیت شناخت دقیق موضوعات پژوهشی تأکید نمود. این نشست نشان داد که پژوهش می‌تواند زمینه‌ای برای توسعه علمی و دینی طلاب باشد و آن‌ها را به سمت اجتهاد و تحقیق در زمینه‌های مختلف سوق دهد.
