بمناسبت هفته پژوهش در روز یکشنبه مورخ 1402/09/19 کرسی آزاد اندیشی پاسخ به شبهات با عنوان" بررسی ابعاد سیاسی خطبه حضرت زهرا (س)" در حوزه علمیه حضرت زینب (س) آستانه برگزار گردید.
در این جلسه سرکار خانم قربانی بعنوان دبیر کرسی، ابتدا به معرفی خطبه فدکیه و جریاناتی که باعث ایراد خطبه توسط خانم فاطمه ی زهرا(س) شد، پرداختند و از نظر اسنادی هم مورد بررسی قرار دادند. در ادامه سرکار خانم جلالی در ادامه به ابعاد مختلفی که از این خطبه برداشت می شود اشاره کردند و به توضیح و تبیین بعد سیاسی این خطبه پرداختند و اینچنین ادامه دادند:
درباره ابعاد شخصیت سیاسی حضرت فاطمه زهرا(س) و اهمیت خطبه فدکیه به لحاظ سیاسی و اجتماعی می توان گفت: حضرت فاطمه زهرا(س) عصاره اسلام و اهل بیت رسول خدا(ص) است و نماد عزت، عفاف، اخلاق، سیاست، انسانیت و مظلومیت است.
وی افزود: فضائل حضرت زهرا(س) را باید در کلام رسول اکرم(ص) دید تا از وجود این انسان کامل و الگو استفاده کنیم. مهمترین سخن رسول اکرم (ص) درباره حضرت زهرا(س) این است که ایشان معیار خشم و خشنودی خداوند معرفی شده‌اند و نارضایتی ایشان نارضایتی خداوند و رضایت ایشان رضایت خداوند بیان شده است و این معیار تا روز قیامت ادامه دارد و تنها اختصاص به آن زمان ندارد و ما باید ببینیم رضایت و خشم حضرت زهرا(س) در چیست تا خدا هم از ما راضی و خشنود باشد.
ایشان در ادامه این چنین اظهار کرد: همچنین مقام حضرت زهرا(س) آن چنان رفیع است که آیات فراوانی از قرآن با حضرت فاطمه(س) و اولاد ایشان انطباق دارد و یک آیه و یک سوره مستقیما مربوط به حضرت زهرا(س) است که می‌توان به آیه مباهله در سوره آل عمران و سوره کوثر اشاره کرد.
حضرت زهرا(س) تنها زن در مانور سیاسی و دینی مباهله بود که در جمع همراهان رسول خدا(ص) حضور داشت و این یکی از اولین حضور زنان در عرصه سیاسی بود.
وی یادآور شد: حضرت زهرا(س) در زمان حیات پیامبر(ص) عامل آرامش پدر در عرصه سیاسی و تبلیغ دین بود و به پدر در مقابل توهین، دشنام‌گویی و خشونت کفار، دلداری می‌داد. حضرت زهرا(س) بعد از وفات پیامبر(ص) و غصب حق شوهرش و انحراف ولایت از محور خود، نیز فعالترین فرد در مقابله با تحریف ولایت بود و به عنوان دختر رسول خدا(ص) و کسی که در خاندان نبوت پرورش یافته به پا خاست و با خلیفه و صحابه گفت‌وگو می‌کرد و دلایل خود را بیان می‌کرد.
خانم جلالی با اشاره به خطبه‌ها و سخنان فراوان حضرت زهرا(س) پس از وفات پیامبر(ص) آن را یک نوع مبارزه و مانور سیاسی و حضور فعال و آگاهانه در سیاست دانست و گفت: خطبه فدکیه حضرت زهرا(س) طولانی، زیبا، حماسی، عاطفی، استدلالی، علمی و ادیبانه است که باید در دانشگاه‌ها تدریس شود.
وی ادامه داد: حضرت زهرا(س) در این خطبه تبیین می‌کند که سیاست غیر از دین نیست و از دین قابل تفکیک نمی‌باشد. متاسفانه بعضا این جمله معروف که سیاست از دیانت جدا نیست، بد معنی شده است. معنای این جمله آن است که سیاست ما برگرفته از دین و احکام شرع باشد و خارج از دین نباشد.
سیاست اگر از دین خارج شود، کارهای خلاف به نام دین انجام می‌شود و ظلم به نام دین اعمال می‌شود. سیاست باید رنگ و بوی دین، عدالت، نورانیت و وحی بدهد و اگر سیاست این صبغه‌ها را نداشته باشد سیاست اسلامی نیست.
وی تأکید کرد: حضرت زهرا(س) در این خطبه به ما یاد می‌دهد که سیاست دینی چیست و چه شاخص‌هایی دارد و اگر سیاست رنگ اخلاق و دین نداشته باشد همان سیاست معمول سیاستمداران دنیاست و چون به نام دین نیز هست بدتر از آن است.
ایشان در تشریح ابعاد مختلف خطبه فدکیه گفت: حضرت زهرا(س) در این خطبه از حمد خدا و شهادت به وحدانیت الهی شروع کرده، سپس به تبیین فلسفه نبوت می‌پردازد و در مرحله بعد فلسفه احکام اسلام را بیان می‌کند آن هم نه به صورت کلی، بلکه کاملا جزئی و انضمامی.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه ایشان در تبیین فلسفه ایمان به خدا و توحید می‌فرمایند ایمان برای این است که جامعه به یک خدا معتقد باشد تا توحید در جامعه حاکم شود و اختلاف و دعوایی به وجود نیاید. اما اگر شرک حاکم شود گروه‌ها و جریانات مختلف به جان هم می‌افتند. نشانه توحید، یگانگی و وحدت است و نشانه شرک، اختلاف و جناح‌بندی است و اینگونه فلسفه توحید را تبیین می‌نمایند. در ادامه نیز فلسفه سایر احکام مانند نماز، حج، حرام بدون شراب و ... را مطرح می‌کنند.
پس از این مسائل به تشریح تاریخ اسلام از بعثت پیامبر(ص) تا زمان خود می‌پردازند و سیر حرکتی اسلام را ارائه می‌دهند. حضرت زهرا(س) خطاب به حضار می‌فرماید زمانی که پیامبر(ص) فوت کردند عداوت، نفاق و اختلاف در میان شما بروز کرد در حالی که هنوز از فوت پیامبر(ص) زمانی نگذشته بود و شما در پی خلافت و ریاست رفتید و مست قدرت شدید و می‌گفتید از وقوع فتنه می‌ترسیم در حالی که خود فتنه ایجاد کردید و اینگونه حضرت زهرا(س) پیشگام در عرصه دفاع از جایگاه ولایت شد و نقطه و منشأ انحراف را تبیین کرد.
وی در پایان ابراز کرد: در واقع سیاست‌ورزی حضرت زهرا(س) در چارچوب عفاف و حجاب، در قالب الفاظ زیبا و مبتنی بر دین بود و فعالیت سیاسی ایشان بر محور قرآن، دین، عفاف و حیا قرار داشت و این در کنار تربیت فرزند، همسرداری و ...بود و همه اینها در جای خودش قرار داشت.
از طرفی این خطبه صرفا برای دادخواهی در مورد فدک نبوده است بلکه ابعاد آن فراتر از ابعاد اقتصادی، شامل ابعاد سیاسی و اعتقادی و دینی نیز می شده است که همچنان جزو احتجاجات زنده تاریخ علیه جناح ظلم و طاغوت است.
در ادامه ایشان به بحث حمایت از ولایت که عصاره خطبه فدکیه می باشد پرداختند و متناسب با مسائل روز به پرسش های شرکت کنندگان پاسخ دادند.
