جلسه ای با عنوان"اعجاز قرآن"توسط معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی ام الائمه نجف آباد در روز چهارشنبه نوزدهم بهمن ماه با حضور آقای کریم زاده برگزار شد.
در این جلسه گفته شد اعجاز قرآن از مباحث مهم علوم قرآنی، کلام اسلامی و ادبیات عرب و از مبانی دین اسلام است که در آن ادعا میشود قرآن معجزه ای است که از خدا به محمد از طریق وحی رسیدهاست و دلایلی برای آن ذکر میشود. اعجاز از ریشه عجز و به معنی عاجز ساختن است، قرآن مخالفان را دعوت به آوردن ده و حتی یک سوره مشابه سورههای قرآن میکند (تحدی) و تأکید میکند که هرگز کسی نخواهد توانست این کار را انجام دهد.
در ادامه بیان گردید اعجاز قرآن امری مورد اتفاق است، اما در تعیین جهت یا جهات اعجاز قرآن تبیینهای مختلف در آثار علوم قرآنی صورت گرفته است.
در یک تقسیمبندی اولیه، دو احتمال در وجه اعجاز قرآن مطرح شده است:
بیرونی و عارضی بودن یا داخلی و ذاتی بودن اعجاز قرآن.
اعجاز بیرونی
عدهای از متقدمین اعجاز قرآن را بیرونی دانستهاند. این قول به «نظریه صرفه» مشهور شده است. مطابق این قول، امکان آوردن مثل قرآن در حالت عادی برای افراد بشری امکان پذیر است، اما خداوند، به صورتی اعجازگونه، معارضان را که میخواهند مثل آن را بیاورند ناتوان کرده است.
اعجاز درونی
بسیاری از مفسران و متکلمان این قول را نپذیرفته و معتقدند که اعجاز قرآن امری درونی و برخاسته از ویژگیهای ذاتی آن است. این ویژگیها نیز در یک تقسیم اولیه به «اعجاز لفظی قرآن» و «اعجاز معنایی قرآن» منقسم میگردند.
از این دو، آنچه نظر متقدمین را بیشتر به خود مشغول داشته بود قسم اول، یعنی اعجاز لفظی قرآن بود، اما به تدریج، توجه بیشتر و بیشتری به اعجاز معنایی قرآن صورت گرفت.