پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

آموزه های اخلاقي اسلام درباره
پژوهش
به نقل ازحجتالاسلام وحید واحدجوان
mshrgh.ir/21336 انگيزه الهي
نخستین مسالهاي که شایسته و بایسته است پژوهشگران
به آن توجه کنند این است که نیت و انگیزه خود را براي
خدا خالص کنند و به خاطر جلب رضاي خدا و تقرب به
درگاه او تحقیق و پژوهشي انجام دهند.
زیرا ميدانیم که بر اساس نظام اخلاقي اسلام، نیت و
انگیزه، به اندازه عمل و بلکه بیشتر از آن اهمیت دارد و
به همین دلیل پیامبر اکرم )ص( فرمود: نیت مومن بهتر
از عمل اوست. )بحارالانوار ج 70 ص 186 )
لذا براي اینکه تحقیق و پژوهش ما حقیقتا ارزشمند گردد
و ما را به سعادت و کمال حقیقي رهنمون سازد نیازمند
همراهي با انگیزه الهي و اخلاص در عمل است.
توکل
از آموزههاي اخلاقي اسلام، فضیلت توکل است که بر
محققین و پژوهشگران شایسته و بایسته است در همه
امور زندگي خود از جمله در تحقیقات و پژوهشهاي
علمي، بر خدا توکل کنند.
امام علي )ع( فرمود: کسى که بر خدا توکّل کند مشکلات
در برابر او خاضع، و اسباب براى او سهل و آسان
م( 9028 مىگردد. )غررالحکم حدیث
احترام به پژوهشگران سابق
پژوهشهاي نو و جدید در حقیقت نتیجه و محصول
زحمات و پژوهشهاي پیشینان و دانشمندان گذشته است.
پژوهشگران و محققان در هر دورهاي با بهرهگیري از
یافتهها و پژوهشهاي محققان گذشته ميکوشند تا کاروان
علم و دانش و اندیشه را پیش ببرند و افقهاي جدیدتري
به روي خود و بشریت بگشایند.
پیامبر اکرم )ص( فرمود: هرکس عالم و دانشمندي را
گرامي بدارد مرا گرامي داشته و هر کس مرا گرامي
بدارد خدا را گرامي داشته است. )جامع الاخبار، ص 39 )
شهامت و شجاعت در پژوهش
محقق و پژوهشگر باید در انجام پژوهش و تحقیقات
علمي با شهامت و شجاعت قدم برداشته و نباید به دلیل
ترس از ناتواني یا ترس از مشکلات احتمالي یا امکانات
کم و .... از انجام کارهاي بزرگ خودداري کند. امام
علي )ع( فرمود: هرگز با انسان ترسو مشورت نکن چرا
که تو را از کارهاى مهم باز مىدارد، و موضوعات
کوچک را در نظر تو بزرگ جلوه مىدهد. )غرر الحکم
حدیث 10349 )
از طرفي دیگر پژوهشگر باید شجاعانه دنبال حق و
حقیقت باشد و بعد از رسیدن به نتیجه به خاطر اینکه
ممکن است بسیاري از افراد آن را نپذیرند از مطرح
کردن آن نهراسیده و با شجاعت و شهامت از نظریه خود
دفاع کند.
امانتداري
امانتداري در پژوهش و تألیف، رکن مهمي از حیات
علمي و تحقیقي یک جامعه است. هر پژوهشگري اخلاقاً
موظف است منبع و مدرک هر مطلبي را که نقل کرده
ذکر کند.
همچنین امانتداري در تحقیق و پژوهش اقتضا ميکند که
در نقلقولها و یا در استنادها به سخن دیگران از قطعه
کردن مطالب که مخل مراد کامل آن نقل است پرهیز
شود.
امام صادق )ع( فرمود: خداوند هیچ پیامبرى را مبعوث
نکرد، مگر این که راست گویى و اداء امانت نسبت به
نیکوکار و بدکار جزو تعلیمات او بود. )کافي ج 2 ص
104 )
پرهيز از کتمان حق
یکي از مهمترین مسائلي که پژوهشگران باید به آن توجه
کنند این است که نباید حقا