پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده اين پژوهش با هدف بررسي اخلاق حكومتي پيامبر اكرم(ص) در پنج حوزه اصلي مديريتيعني برنامه‌ريزي، سازماندهي، هماهنگي، كنترل و نظارت، و رهبري و انگيزش انجام شده است. اهداف نزديك آن شامل تحليل نقش اخلاق پيامبر(ص) در هر يك از اين مراحل و نحوه به‌كارگيري اصول قرآني و ارزش‌هاي اسلامي در اداره امور حكومتي است. اهداف دور تحقيق نيز تبيين اصول مديريتي و رهبري پيامبر(ص)، شناسايي مؤلفه‌هاي سياسي چون عدالت‌محوري، مشورت، شايسته‌سالاري و صداقت، و بررسي تأثير اقدامات انگيزشي ايشان بر انسجام اجتماعي مسلمانان را در بر مي‌گيرد.روش تحقيق به صورت كتابخانه‌اي و توصيفي–تحليلي بوده و منابع اصلي آن را قرآن كريم، احاديث و روايات معتبر، آثار سيره‌نگاري و كتب تاريخي و پژوهش‌هاي مرتبط با مديريت اسلامي و تاريخ صدر اسلام تشكيل مي‌دهد. ضرورت اين تحقيق در آن است كه ابعاد مديريتي و سياسي سيرهپيامبر(ص) كمتر به صورت منسجم بررسي شده و پرداختن به آن مي‌تواند الگويي عملي و الهام‌بخش براي رهبران و مديران جوامع اسلامي معاصر فراهم سازد.يافته‌ها نشان مي‌دهد كه برنامه‌ريزي پيامبر(ص) مبتني بر آينده‌نگري، عبرت از گذشته و مديريت دقيق منابع بود و ايشان با ترويج انفاق و زكات از فقر و اسراف جلوگيري مي‌كردند. در سازماندهي، با استفاده از افراد متخصص و ياران مورد اعتماد، ساختاري كارآمد در بخش‌هاي اداري، قضائي، مالي، نظامي و تبليغاتي ايجاد شد. هماهنگي جامعه از طريق مشورت، عبادات جمعي و پيمان‌هاي اجتماعي تحقق يافت. در كنترل و نظارت، پيامبر(ص) با حضور مستقيم در ميان مردم، امر به معروف و نهي از منكر و مقابله با فساد، عدالت را برقرار مي‌ساختند. در رهبريو انگيزش نيز با عدالت، شايسته‌سالاري و شفافيت، روحيه همكاري و نشاط اجتماعي را تقويت مي‌كردند. در مجموع، سيره حكومتي پيامبر اكرم(ص) الگويي جامع از مديريت اخلاقي و سياسي بر پايه عدالت، مشاركت و شفافيت است كه نه تنها در عصر خود موفقيت‌آفرين بود، بلكه امروزه نيز مي‌تواند منبع الهام و راهنمايي ارزشمند براي مديريت و رهبري در جوامع اسلامي و انساني باشد. كلمات كليدي:اخلاق حكومتي، مديريت پيامبر اكرم(ص)، عدالت و رهبري اسلامي، برنامه‌ريزي و سازماندهي اسلامي