پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از بنيادي‌ترين و در عين حال پيچيده‌ترين مباحث كلامي، فلسفي و اخلاقي موضوع أجل است. پايان نامه حاضر با عنوان « بررسي أجل قطعي و معلق و نقش انسان در آن از ديدگاه متكلمان اسلامي»؛ درصدد است ديدگاه متكلمان اسلامي اعم از اماميه و اهل‌سنت، را دربارۀ أجل و نقش انسان در تغيير سرنوشت خويش را مبتني بر آيات و روايات اسلامي استخراج، و با رويكرد تطبيقي مورد بررسي قرار دهد تا همساني‌ها و ناهمساني‌هاي ديدگاه آنان معلوم گردد. بررسي أجل و نقش انسان در آن از ديدگاه متكلمان اماميه و اهل‌سنت نشان مي‌دهد كه هر دو مكتب به ‌نوعي به تأثير اعمال انسان بر عمر اعتقاد دارند، اما در ميزان و نحوه اين تأثير تفاوت‌هايي وجود دارد. اماميه بيشتر بر نقش انسان در تغيير أجل معلق تأكيد مي‌كنند، در حالي‌كه اهل‌سنت بيشتر بر أجل مسمي و علم الهي تأكيد دارند. متكلمان اماميه بر اين باورند كه خداوند به انسان اختيار و اراده داده است و اعمال انسان مي‌تواند در طول عمر و زمان مرگ او تأثير بگذارد.از نظراماميه، أجل معلق مي‌تواند بر اساس اعمال صالح يا گناهان انسان تغيير كند. متكلمان اهل‌سنت نيز به دو نوع أجل اعتقاد دارند، اما تأكيد بيشتري بر أجل مسمي دارند و معتقدند كه زمان مرگ قطعي تنها در علم خداوند است و انسان نمي‌تواند آن را تغيير دهد. با اين‌حال، برخي از متكلمان اهل‌سنت نيز به أجل معلق اعتقاد دارند و معتقدند كه اعمال انسان مي‌تواند در طول عمر او تأثير بگذارد. اين پايان نامه درصدد پاسخگويي به پرسش‌هاي از قبيل: آيا أجل يك امر ثابت و تغييرناپذير است يا امكان تغيير آن وجود دارد؟ ديدگاه اماميه (شيعه) و اهل‌سنت در خصوص نقش انسان در تغيير أجل چيست؟ آيا اعمال انسان مي‌تواند در افزايش يا كاهش طول عمر او مؤثر باشد؟ است؛ كه به روش تحليلي-تطبيقي و كتابخانه‌اي مطالب جمع آوري شده است.