پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده: خداوند متعال در قرآن كريم از اسلوب نعت بسيار استفاده نموده است كه درك اغراض هر يك از اين نعت‌ها مخاطب را به فهم صحيح معناي آيات رهنمود مي‌نمايد. مفسران در اغراض بلاغي نعت نظرات مختلفي دارند، از جملۀ اين مفسران علامه طباطبايي و ابن عاشور است كه ديدگاه‌هاي متفاوتي را نسبت به اغراض بلاغي نعت دارند، از اين رو ضرورت ايجاب مي‌كند كه پژوهشي دربارۀ اغراض بلاغي نعت در دو جزء پانزدهم و شانزدهم قرآن كريم از منظر اين دو مفسر گرانقدر انجام بگيرد و تأثير اين اختلاف ديدگاه‌ها روشن شود. اهداف اين پژوهش آشنايي با اغراض بلاغي نعت در دو جزء پانزدهم و شانزدهم قرآن كريم و نيز آشنايي با اشتراكات، اختلافات و اختصاصات علامه طباطبايي و ابن عاشور در اين دو جزء مذكور است. روش انجام اين پژوهش توصيفي_تحليلي بوده است. علامه و ابن عاشور در مواردي اغراض بلاغي نعت را به طور صريح و عيناً ذكر ننموده‌اند و لذا در اين پژوهش سعي بر اين شده كه اين اغراض بلاغي نعت را بيان نموده و روشن ساخته و به توضيح و تحليل آن‌ها پرداخته شود. در اين دو جزء پانزدهم و شانزدهم قرآن به تعداد پنجاه و شش مورد به اغراض بلاغي نعت پرداخته شده است كه از اين موارد شش مورد را فقط علامه بيان نموده و ابن عاشور آن‌ها را مطرح نكرده است و بيست و نه مورد را فقط ابن عاشور ذكر كرده است. بر اساس بررسي صورت گرفته ميزان اشتراك نظر علامه و ابن عاشور پيرامون اغراض بلاغي نعت در اين دو جزء بيشتر از ميزان اختلاف نظر آنها است. البته مواردي هم در اين دو جزء بوده است كه اين دو مفسر به آن نپرداخته است كه مطابق جستجوي نسبتاً زياد، دوازده مورد از اين اغراض بلاغي استخراج و با توجه به نظرات مفسران ديگر مورد بررسي قرار گرفته است. در كل از بين اين دو مفسر ابن عاشور نسبت به علامه توجه بيشتري به بحث اغراض نعت داشته است كه اين امر در اختصاصات مطرح شده از سوي ايشان به خوبي نمايان است.