کاربرد قاعده فقهی احسان در نظام جزایی اسلام
قاعده احسان، مسقط ضمان است؛ به همين جهت شناخت ماهيت آن، براي انطباق مصاديق و موضوعات فقهي و حقوقي از اهميت ويژه اي برخوردار است؛ تا زيانديده به صرف صدور عمل نيكو از سوي عامل، غير محقّ محسوب نشود و حقّي از وي پايمال نشود.
قاعده احسان و آثاري كه بر موضوع و مجراي اين قاعده ممكن است از لحاظ تكليفي و وضعي تحميل گردد، از اهميت فراواني برخوردار است تا جايي كه بر اساس ديدگاه مشهور ميان فقها و حقوقدانان، قاعده احسان مستقلاً يكي از عوامل سقوط ضمان شمرده مي‌شود. بر اساس اين ديدگاه، براي به جريان افتادن قاعده احسان و سقوط ضمان لزوماً، بايستي احسان قصدي و فعلي موجود باشد.
احســان به‌عنوان يكي از مســقطات ضمان در فقه اماميــه به شمار مي‌رود، به‌موجب اين قاعده هرگاه شخصي به‌قصد نيكي به ديگران عملي انجام دهد كه موجب خســارت يا صدمه به وي گردد، در صورت رعايت كردن احتياطات لازم و مقررات قانوني اقدام كننده يا فاعل، ضامن نبوده و معاف از مســئوليت است. درواقــع هدف از پژوهش حاضر كــه به‌صورت توصيفي‌ـتحليلي بــه نگارش درآمده شناخت مباني و ارتباط اين قاعده با ديگر قواعد فقهي و حقوقي بوده و يافته‌ها حاكي از آن اســت كه احســان هم دربردارنده مفهوم دفع ضرر اســت و هم جلب منفعت. پس از حيث قلمرو و عمل نيكوكارانه ممكن اســت نســبت به عموم مردم، اشخاص خاص و حتي خود فاعل انجام شــود و پيرامون تأثير قاعده احسان در رفع ضمان ناشي از مســئوليت مدني به‌صراحت مي‌توان بيان داشت كه فرد محسن نه‌تنها ملزم به جبران خسارت نيست بلكه از مسئوليت كيفري نيز با توجه به قاعده احسان تبرئه مي‌شود.
- : سطح3
- : فقه و اصول
- : سمنان
- : سمنان
- : سمنان - سمنان - مدرسه علمیه تخصصی فاطمة الزهراء «علیها السلام»
