پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

پلوراليسم ديني از مسائل مهم در حوزه دين شناسي و فلسفه دين است كه مورد توجه بسياري از انديشمندان مسيحي و مسلمان قرار گرفته است.مقصود اصلي در پلوراليسم اثبات حقانيت اديان مختلف و تبيين كثرت ميان اديان مي باشد. عبدالكريم سروش به عنوان يكي از روشنفكران معاصر در برخورد با وجود اديان و عقايد متفاوت در جهان به دفاع از پلوراليسم ديني و حقانيت تمام اديان و سعادت پيروان هر دين برخاسته است. وي نگاه ويژه‌اي برگرفته از متكلمان مسيحي در مسائل كلام جديد و موضوعات مختلف دين دارد. نسبيت معرفت ديني، هدايت عامه خداوند، يكسان انگاشتن وحي و تجربه ديني، آميختگي حق و باطل و تمايز انواع ايمان مباني كلامي سروش در اثبات پلوراليسم ديني است.علامه طباطبايي مفسر حكيم شيعي در ضمن تفسير كلام نوراني وحي، كثرت گرايي ديني را به عرصه نقد كشانده است. قرآن كريم به عنوان كتاب آسماني كامل‌ترين دين، بهترين مرجع براي اثبات حقايق ديني در موضوعاتي همچون پلوراليسم ديني مي‌باشد. دستاورد حاصله مقايسه ميان مدعيات سروش در كتاب صراط هاي مستقيم و تفسيرالميزان با روشي توصيفي-تحليلي گواه وجود تعارضات آشكاري ميان مباني كلامي نظريه پلوراليسم ديني سروش و علامه طباطبائي است.سروش معرفت ديني را بشري و نسبي دانسته و معتقد است نمي توان به درك مطابق واقع رسيد.همين امر دليلي بر آميختگي و درهم تنيدگي حق و باطل است. هدايت خداوند را مطلق و بدون هيچ شرطي براي همه ثابت مي داند.براي انبيا قائل به تجربه اي مانند ساير انسان هاست.علامه با پذيرش في الجمله تطابق عين و ذهن نسبي گرايي را رد كرده است.براي رسيدن به حق وجود معيار و شاخص را ضروري مي داند.هدايت خاصه خداوند را مبتني بر عمل خوانده و وحي را تنها مخصوص انبيا معرفي مي كند.