پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مرگ و انديشيدن بدان از ديرباز يكي از دغدغه‌هاي وجودي بشر بوده؛ به نحوي كه عدم توجه بدان فلسفه زندگي را با ابهام روبه‌رو مي‌ساخته، گاه بحران‌هاي روحي و رواني را در پي داشته است؛ به تعبيري مسئله‌ي مرگ، از جمله مسائل مشترك ميان همه‌ي انسان‌هاست. حل معماي مرگ اختصاص به متفكران ندارد، بلكه هر انساني به گونه‌اي مي‌خواهد آن را براي خود حل كند. متفكران نيز در طول تاريخ، در جهت حل اين معما، آراء و نظريه‌هاي متفاوت ارائه داده‌اند. امروزه نيز توجه به مرگ‌انديشي به عنوان مؤلفه معنابخشي به حيات انساني بار ديگر توجه انديشمندان را به خود جلب كرده است. منظور از مرگ آگاهي يعني خود را در فرايند مرگ ديدن و آن را با تمام وجود از نزديك حس كردن؛ به گونه‌اي كه فرد با تمام وجود حكمت و معناداري زندگي را بفهمد و همه افكار و اعمال وي، منبعث از چنين فهمي باشد. نظر به اهميت و ضرورت اين امر در اين پژوهش با روش توصيفي-تحليلي به بررسي تأثير مرگ آگاهي بر معناداري زندگي از منظرعلامه جعفري و اروين يالوم پرداخته شد. آنچه از اين پژوهش به دست آمد اين است كه از نظر علامه پيوند وثيقي ميان تفسير علامه جعفري از حيات و مرگ آگاهي وجود دارد؛ بدين معني كه آگاهي از مرگ در گرو فهم حيات و زندگي انسان است. از اين روست كه علامه بحث از فلسفه حيات و سئوال از معناي زندگي را پيش مي‌كشد. مهم‌ترين تأثيري كه مرگ آگاهي بر معناداري زندگي دارد عبارتند از: بازيابي معناي خلقت، تصعيد زندگي، تصحيح سبك زيستن، جدي بودن شئون زندگي و بهره گيري از آن، زيست اخلاقي مبتني بر مرگ آگاهي. همچنين مطابق نتيجه اين پژوهش در انديشه اروين يالوم دغدغه‌هاي وجودي الگزيستانسيال را در چهار دسته كلي دغدغه‌هاي ناشي از مرگ، تنهايي، آزادي و پوچي قرار مي‌دهد و آگاهي از اين دغدغه‌ها را براي مواجهه با آنها ضروري مـي‌دانـد. مرگ يكي از اين دغدغه‌هاي وجودي است كه مي‌تواند سبب بهره گيري تمام و كمال از زندگي، درهم تنيدگي مرگ و زندگي و اثرگذاري بر كنش انساني، غنابخشي به زندگي، پذيرش و سپري كردن بهتر زندگي، رشد خود فردي، توجه به وجه ارزشمند زندگي و زيست اخلاقي در زندگي معنادار باشد. علاوه بر اين تأثيرگذاري اين دو انديشمند در اين پژوهش نقاط اشتراك و افتراق اين دو انديشمند نيز بيان شد.