پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از آنجايي كه خبر واحد يكي از منابع استنباط احكام است و اثبات و عدم اثبات حجيت آن، در صدور بسياري از فتاواي فقهي موثر است، ضرورت انجام اين تحقيق از ديدگاه ،آخوند خراساني و شهيد صدر، به ويژه با عنايت به ديدگاه هاي نو اين دوبزرگوار در علم اصول،مضاعف مي گردد. با بررسي آيات و روايات در باب حجيت و عدم حجيت خبر واحد به اين نتايج دست يافتيم: از آياتي كه آخوند براي اثبات حجيت خبر واحد به آنها اشاره نموده، فقط آيه نبأ را براي اثبات حجيت خبر واحد از طريق مفهوم شرط پذيرفته اند.اما شهيد هيچ كدام آيات را براي اثبات حجيت خبر واحد كافي نمي‌داند. اخوند مي گويد؛ با اخبار علاجيه حجت خبر ثقه ثابت مي شود .اما شهيد روايت حميري را براي اثبات خبر واحد ثقه كافي مي‌داند .آخوند ادعاي اجماع بر حجيت خبر واحد را ادعاي گزاف مي‌داند، وسيره عقلا بر عمل به خبر ثقه استقرار يافته مي داند. شهيد مي‌گويد، بهترين شيوه بيان اجماع از راه اثبات سيره است. آخوند دليل عقلي كه علم اجمالي به صدور بخشي از اخبارباشد، رد مي كند.از نظر شهيد دليل عقلي بر حجيت خبر واحد تمام نيست. اما در زمينه ادله ناهي از عمل به ظن، شهيد در زمينه آيات مي گويد: تحقيق آن است كه اين آيات حتي بر عدم حجيت مطلق ظن نيز دلالت نمي كنند. اما مرحوم آخوند در پاسخ به آيات مي گويد: قدر متيقن از اطلاق آيات، تبعيت از غير علم، در اصول اعتقادي است. اما شهيد مي گويد؛ اين اخبار با اخباري كه بر حجيت خبر دلالت دارند، معارضه مي كنند. شهيد درزمينه اجماع با بيان كلام سيد مرتضي مي گويد: اخبار سيد ناظر به روايات اهل سنت بوده است؛ و آحوند مي گويد:اجماع محصل نيست، و اجماع منقول براي استدلال بر عدم حجيت خبر واحد، قابليت ندارد.