پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از مهم ترين موضوعات در عرصه سياست است كه نيازمند باز خواني در دستگاه تفكر ديني و قرآني است. آيت الله جعفر سبحاني و آيت الله ناصر مكارم شير ا زي دو مفسر و فقيه سترگ معاصر اند كه به تحليل مسأله مشروعيت سياسي پرداخته اند. مقاله با بهره گيري از چارچوب روشي بررسي تطبيقي و بر اساس چارچوب نظريه هاي مشروعيت ديني به بررسي و تطبيق ديدگاه هاي اين دو فقيه مفسر پرداخته است. بر اين اساس مقاله در پاسخ به پرسش از شباهت ها و تفاوت هاي نظريه مشروعيت نزد اين دو متفكر اين فرضيه را پي گرفته است كه با وجود شباهت هاي اساسي ميان آراي اين دو متفكر در زمينه مشروعيت اما در دو طيف متفاوت قابل ارزيابي اند . به نظر مي رسد كه عليرغم اشتراك نظر در مبادي مانند منشأ ربوبي مشروعيت حاكميت، ضرورت تشكيل دولت از ديدگاه عقل و نقل و حضور فقه و فقاهت در عرصه سياست و حتي اشتراك نظر در برخي مسائل روشي مانند ضرورت مشاركت مردمي؛ با اين حال در نحوه ورود و ادبيات و روش تحليل مشروعيت و نحوه استناد به دلايل متني با يكديگر تفاوت هاي جدي نيز دارند. از نتايج اين تفاوت نظر مي توان به اين نكته اشاره كرد كه سبحاني قائل به ديدگاه كشف نبوده و امكان تحديد و تقيد دامنه و مرزهاي قدرت فقيه را مي پذيرد و از انتخاب فقيه به دست امت سخن مي گويد. در حالي كه عناصر نظريه مكارم كشف، نصب و عدم تقيد اختيارات فقيه است. بر اين پايه نظريه مشروعيت آيت الله سبحاني الهي مردمي و نظريه مشروعيت آيت الله مكارم شيرازي الهي محض است.