چکیده دیدگاه ارائه¬کننده
حجاب مسئله ای اجتماعی است؛ هر جامعه برای رشد و بالندگی بهسلامت جسمی و روحی نیاز دارد؛ یکی از عوامل تخریبکننده پیکره اجتماع، بد حجابی است؛ در حال حاضر بدحجابی عامل اصلی رواج فساد اخلاقی در جامعه است؛ فساد اخلاقی نیز مهم ترین علت برای نابودی و انحطاط فرهنگ یک جامعه است؛ کاهش ازدواج، افزایش طلاق و روابط نامشروع، از عمده ترین پیامدهای اجتماعی بدحجابی در جامعه است؛ حجاب باعث استحکام روابط خانوادگی، آرامش -روحی ـ روانی، نزدیکی به خداوند و تقویت معنویت در زندگی فردی و اجتماعی می شود، حجاب با دادن هویت و شخصیت به زن از شیوع فحشا و منکر در جامعه جلوگیری می کند، بهطورکلی حجاب به فرد و اجتماع مصونیت می بخشد، (احزاب: 59) حجاب و پوشش یکی از قوانین الهی است؛ قانون نیز به معنای حدومرز و دستورالعملی برای بهتر زیستن و عامل برقراری نظم و انضباط اجتماعی است؛ قرآن کریم در سوره ها و آیات، قوانین الهی را بیان فرموده است؛ ازجمله آن¬ها قانون حجاب و پوشش است؛ درآیات 30 و 31 سوره نور و آیه 59 سوره احزاب و احادیث معصومین (علیهمالسلام) بر لزوم پایبندی زنان و مردان به حجاب و پوشش مناسب تأکید شده است. در سیره و اندیشه حضرت امام خمینی (ره) پوشش با آزادی های اجتماعی منافاتی ندارد؛ مقام معظم رهبری نیز معتقدند: «زن اسلامی موجودی است دارای ایمان، عفاف، رشد علمی و معنوی اثرگذار در اجتماع، مدیر خانواده و مایه آرامش مرد و در کنار آن برخوردار از خصوصیات زنانگی مثل لطافت و آمادگی برای دریافت انوار الهی؛ در مقابل الگوی اسلامی، الگوی انحرافی زن غربی وجود دارد که بهجای همه خصوصیات برجسته و ممتاز زن اسلامی، شاخصه¬هایی همچون برهنگی و جلب نظر و لذتجویی مردان را در خود دارد»؛ دین مبین اسلام، درآیات متعددی ازجمله آیات 30 و 31 سوره نور و آیه 59 سوره مبارکه احزاب، حدومرز حجاب را مشخص کرده است؛ بر اساس این آیات، زن مسلمان باید کل بدن خود را به جز گردی صورت و دست¬ها تا مچ بپوشاند؛ پوشش باید به گونه ای باشد که اندام و برجستگی های بدن نمایان نشود و منشأ تحریک و فساد نگردد؛ پس مسئله مهم رعایت حجاب در این حد است؛ چه با چادر چه با مانتو؛ البته بهحکم عقل انسان همیشه باید بین خوب و خوب تر، خوب تر را انتخاب کند.
چکیده دیدگاه منتقد
حجاب بهطور مستقیم تحت تأثیر شرایط زمانی و فرهنگی قرار دارد؛ زمان و فرهنگ کنونی، حجاب مدنظر آیات و روایات را نمی پذیرد؛ شرایط و تمایلات جامعه کنونی اقتضا می¬کند که یک زن در اجتماع، خود را بافرهنگ و خواسته های آن تطبیق دهد و این لازمه زیستن در زمان حال است؛ هر زمان و هر فرهنگی اقتضائات خود را دارد؛ ازاینرو انسان ها باید همگام با تغییرات فرهنگی و زمانی خود را تغییر دهند؛ وگرنه از آن جامعه طرد می شوند. بهعبارتدیگر کسی که این هماهنگی و همراهی در او نباشد، در سطح جامعه با عنوان عقبمانده شناخته میشود؛ بنابراین باید برای همراه شدن با اجتماع؛ برخی قوانین و احکام را تغییر دهیم و با پیشرفت ها و فنّاوریها همسو باشیم.
نتایج دیدگاه موافق
اصل حجاب و پوشش، فرمان الهی و اجتنابناپذیر است؛ به¬علاوه دستور معصومان (علیهمالسلام) و علما و بزرگان نیز است؛ ازاینرو در لزوم و ضرورت وجود آن شکی نیست. نکته مهم این است که یک زن مسلمان با رعایت حدومرز حجاب در عین پوشیدگی و بهدوراز هرگونه تبرج و خودنمایی، می تواند بازمان و فرهنگ خود هماهنگ باشد؛ بنابراین اقتضائات زمانی و فرهنگی می تواند روی نحوه پوشش تأثیر بگذارد اما هرگز نمی تواند خدشه ای در اصل حکم خدا ایجاد کند.
نتایج دیدگاه مخالف
برای هم سو شدن با اجتماع باید طبق اقتضائات زمانی و فرهنگی عمل کرد و آدمی چاره ای جز این هماهنگی و همراهی ندارد.
جمعبندی داور
در موردبحث پوشش بهمقتضای زمان و فرهنگ، باید کمی عمیق تر به مسائل پوشش از دیدگاه قرآن بنگریم؛ مسائلی که در قرآن کریم به عنوان تکلیف مردان وزنان مطرحشده تغییرناپذیرند؛ در این مورد نیز شارع مقدس اسلام بر اساس مصلحت پوشش جل باب (چادر) را برای زنان مکلف، لازم می داند و ما اجازه تفسیر به رأی و تغییر حکم خدا را نداریم؛ حجاب یک مسئله اجتماعی است و تنها خالق ماست که تشخیص می دهد زنان در انظار نامحرم و اجتماع باید چه نوع پوششی داشته باشند که هم خود در امنیت باشند و هم فساد جامعه را فرانگیرد؛ بنابراین گذر زمان نمی تواند حکم خدا را تغییر دهد.
کلیدواژه ها: حجاب، پوشش، آزادی اجتماعی فرهنگی.
كرسي آزادانديشي تأثیر اقتضائات زمانی و فرهنگی بر حجاب در مدرسه علميه كوثر تويسركان
- : همدان
- : تويسركان
- : كوثر
- : خانم سمانه اصفهانی
- : خانم افسانه تركاشوند
- : خانم بهجت ربیعی