پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چکیده دیدگاه ارائه‌کننده
خانواده به¬عنوان نخستین نهاد جامعه به مسئول و سرپرست نیاز دارد؛ زیرا اداره هیچ اجتماعی بدون مسئول و رهبری واحد که تدبیر امور را در دست داشته باشد، ممکن نیست؛ واگذاری اداره خانواده به زن و مرد به‌صورت مشترک با نداشتن مسئول و سرپرست مساوی است؛ خداوند حکیم برای ایجاد محبت و رحمت بین زن و شوهر، وظایف و حقوقی را برای هر یک مشخص کرده است؛ یکی از مهم¬ترین وظایف زنان، اطاعت زن از شوهرش است؛ زنان بایستی برای انجام‌وظیفه الهی و رسیدن به کمال و سعادت خود و خانواده این وظیفه را به‌درستی انجام دهند؛ زیرا شوهر رئیس¬خانه است و همه باید از رئیس خانه پیروی کنند تا خانواده به¬خوبی اداره شود و به اهداف تربیتی خود برسد؛ درصورتی‌که زن از همسر خود پیروی نکند، باید منتظر فروپاشی بنیان خانواده بود؛ در خانواده¬هایی که زن به‌خوبی از شوهر خود اطاعت می¬کند، فرزندان نیز به‌درستی تربیت می¬شوند؛ زن باید برای انجام هر کاری مانند خروج از خانه، خرید و... از شوهرش اجازه بگیرد، در غیر این صورت تخلف کرده و مجازات می¬شود.
چکیده دیدگاه منتقد
بی¬تردید هر انسانی شخصیت و شأن خاص خود را دارد، زن نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ اطاعت کردن مطلق، آزادی و شأن واقعی زنان را سلب می¬کند؛ زن باید آزادانه کارهای روزانه، خرید و... را انجام و به دیدن اقوام و بستگان خود برود؛ پیشوایان ما نیز همسرانشان را از ارتباط با خانواده و نزدیکان محروم نکرده¬اند؛ بسیاری از مردان از موضوع اطاعت مطلق زن از مرد سوءاستفاده کرده¬اند وزنان را برده¬هایی می¬دانند که فقط باید کارهای خانه را انجام دهند؛ در بعضی جوامع داخلی، زن در خانواده مانند ابزار است و مرد هر وقت هر کاری را بخواهد ازجمله ازدواج مجدد انجام می¬دهد؛ این موضوع ارزش و شأن زنان را پایین می¬آورد؛ دلیل این آسیب¬ها مجبور کردن زن به اطاعت از شوهر است؛ به نظر می¬رسد اطاعت زن از شوهر با آزادی زن مخالف است.
نتایج دیدگاه موافق
اسلام هیچ¬گاه با آزادی زنان مخالفت نکرده است، بلکه اسلام با مفهوم شیء بودن زن مخالفت کرده است؛ اسلام به زن شرافت و حیثیت داده است، زیرا در دین اسلام زن مساوی با مرد است و مانند مرد آزاد است که سرنوشت و فعالیت¬های خود را انتخاب کند؛ بعضی گمان می¬کنند که اسلام زن را به خانه‌نشینی وادار می¬کند؛ درحالی‌که در جامعه اسلامی زنان آزادند که درس بخوانند، در امور سیاسی شرکت کنند، فعالیت¬های اقتصادی انجام دهند و...؛ اطاعت زن از شوهر مربوط به حقوق زناشویی و بیرون رفتن از منزل است؛ در دیگر کارها اطاعت کردن از مرد بر زن واجب نیست؛ گرچه بهتر است زن و مرد در تمام مسائل باهم تفاهم داشته باشند؛ بی¬تردید قرآن کریم شوهر را رئیس خانواده می¬داند، اما این ریاست به معنای سرپرستی و به¬ دلیل تفاوت¬هایی است که خداوند به خاطر مصلحت در آفرینش نوع بشر قرار داده است.
نتایج دیدگاه مخالف
اطاعت زن از شوهر باید در حد مصالح خانواده باشد نه بیشتر؛ گاهی اطاعت از شوهر باعث زورگویی مرد می¬شود و زن را از حقوقش محروم می¬کند؛ اسلام به زن حق آزادی می¬دهد؛ اما این آزادی با اطاعت مطلق از شوهر منافات دارد، زیرا اطاعت محض از همسر زن را از تحصیل، شرکت در امور سیاسی، فعالیت¬های اقتصادی و...؛ محروم می¬کند و به ضعف و حقارت زن منجر می¬شود؛ هم¬چنین قدرت تصمیم¬گیری را از زنان می¬گیرد و مانع شکوفایی استعدادهای آن¬ها می¬شود؛ به-علاوه آن¬ها را به همسر وابسته کرده و اصل مشورت را در زندگی کمرنگ می¬کند؛ حتی ممکن است این اطاعت همیشگی زن، به وظیفه او تبدیل شود و انتظارات مرد را افزایش دهد؛ درنتیجه باعث تحقیر زن شده و او را از زندگی دلسرد کند؛ بنابراین اطاعت از همسر، مطلق و بی‌قیدوشرط نیست؛ مرد نمی¬تواند همسر خودش را از دیدار خانواده¬اش محروم نماید؛ برخلاف سیره پیشوایان ما که همسرانشان را از دیدار خانواده منع نمی¬کردند؛ اما برخی از مردان همسرانشان را از این حق محروم می¬نمایند.
جمع‌بندی داور
اسلام یک دین کامل و جامع است؛ مهم¬ترین نهاد برای اجرای قوانین تربیتی و اخلاقی اسلام بنیان خانواده هست؛ خداوند متعال برای رسیدن خانواده به این هدف، وظایفی را برای زن و شوهر تعیین کرده است. مردها به‌طور فطری به اطاعت شدن نیاز دارند؛ پاسخ به این نیاز وجود مرد را مستحکم می¬کند؛ درنتیجه برای پیشبرد امور خانواده و تأمین نیازهای همسر، با تمام وجود می¬کوشد؛ از طرفی زنان به محبت نیاز دارند و مردان وظیفه‌دارند این نیاز زن را به‌خوبی تأمین کنند تا صمیمیت و لذت در خانواده پایه¬گذاری شود. باید دانست که منظور از اطاعت از شوهر، انجام‌وظیفه الهی است؛ نه اینکه اطاعت حق شوهر باشد و مرد بتواند نسبت به زن تندی و پرخاش کند؛ بر اساس آیه شریفه «الرجال قوّامون علی النساء» مردها توانایی بیشتری داشته و ازاین‌رو مدیر خانه هستند، اما وقتی اطاعت زن از شوهر در کنار محبت شوهر به زن قرار می¬گیرد، شأن و شخصیت زن حفظ می¬شود؛ درنتیجه اطاعت از شوهر اگر در چارچوب دستورات دین انجام شود نه بر اساس سلیقه بعضی از مردان نه‌تنها زن را محدود نمی¬کند بلکه آزادی زن را نیز در ¬پی دارد؛ چنین زنی با یک پشتوانه محکم با اطاعت از همسر و دریافت محبت از او در برابر مشکلات ایستادگی می¬کند؛ البته در بسیاری از مواقع می¬تواند بامحبت زیاد و همسرداری صحیح شوهر را تسخیر خودکرده و با اطاعت از او به تمام خواسته¬های خود برسد.
کلیدواژه¬ها: اطاعت از همسر، محبوبیت، محدودیت