پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

حق فسخ نكاح يكي از مهم ترين قوانيني است كه تأمين سلامت خانواده را ضمانت مي كند؛ واژه فسخ در اصطلاح فقهي به معني زائل شدن پيوند زوجيت بين زوج و زوجه است و خيار آن فوريت دارد، در ماهيت فسخ، اراده صاحب حق نياز است و لزومي به رضايت طرف مقابل ندارد و در شمار ايقاعات قرار دارد. فسخ از جهت يك جانبه بودن با طلاق مشابه طلاق و از دو جهت موجبات آن دو و اين كه صيغه طلاق، مخصوص و با حضور حداقل دو مرد عادل واقع مي شود، ولي در فسخ نكاح تنها به اراده صاحب حق بستگي دارد با هم متمايز هستند. از جمله عيوبي كه در مباني فقهي شيعه اماميه آمده است و موجب فسخ نكاح از طرف زن مي شود خصا، عنن، مقطوع بودن آلت تناسلي مرد و ... است و عيوبي كه موجب فسخ نكاح از طرف مرد مي شود نيز برص، افضاء زنان و ... است البته عيوب مشتركي نيز در اين زمينه وجود دارد مانند جنون و يا موارد ديگري كه در هر يك از زن و مرد وجود داشته باشد موجب فسخ نكاح مي شود. از جمله ملاك هايي كه در تحقق فسخ نكاح نقش دارند قاعده تدليس است كه هر كدام از زوجين وقتي عيبي را در طرف مقابل ببينند كه قبل از عقد به تصور نبودن آن، نكاح صورت گرفته؛ فسخ، جاري مي شود و ملاك بعد ملتزم بودن به شرط است كه اگر بعد از آن خلاف آن ثابت شود فسخ محقق مي شود. قاعده لاضرر نيز از اصلي ترين ملاك هاي فقهي سريان فسخ نكاح در عيوب منصوصه ذكر شده است كه در عصر حاضر با شيوع بيماري هاي نوظهور از جمله ايدز، هپاتيت، ... اين كه مي توان با استفاده از آن ملاك ها فسخ را جاري كرد قابل بررسي است. در نظر مخالفين نيز كه با تمسك به دليل الزام به عقد از اين عمل مخالفت كرده و هم چنين با تمسك به قياس كه مورد مخالفت شديد شيعه اماميه است و آن را رد مي كنند و نيز با تمسك به ساير ادله ديگر به اين نتيجه مي¬رسيم كه امكان تسري فسخ نكاح از عيوب منصوصه در عيوب غير منصوص نه از لحاظ فقهي و نه از لحاظ حقوقي وجود ندارد و ادله فقهي فقط خاص عيوب منصوصه است و حقوق نيز در اين زمينه سكوت اختيار كرده است. واژگان كليدي: فسخ، نكاح، بيماري هاي نوظهور، ايدز، هپاتيت.