چکیده
از جمله پیامبرانی که در آیات و روایات ذکر آن به میان آمده و می تواند برای بشر الگویی مناسب در شئون مختلف زندگی اعم از فردی و اجتماعی باشد، حضرت سلیمان Aاست. با دقّت و تأمّل در زندگی حضرت سلیمان Aو بررسی همه جانبة آن، الگو بودن آن حضرت در ابعاد مختلف قابل مشاهده است. آنچنان که باید، به این مقوله پرداخته نشده و شایسته است با استفاده از منابع اصیل، ابعاد مختلف زندگی آن حضرت برای آحاد جامعة دینی به ویژه نسل نو، که به دنبال الگوهای مناسبی برای زندگی خود هستند، ترسیم شود. تحقیق حاضر در برگیرندة موضوعات تفسیری، روایی، تاریخی، اخلاقی، اجتماعی و .... برای اقشار مختلف جامعه میباشد. با توجه به اینکه، جامعة اسلامی و دینی با نام حضرت سلیمان در قرآن کریم مواجه می شوند امّا همة افراد به تفاسیر و روایات دسترسی ندارند، لازم است تا به طور جامع و کامل به این موضوع پرداخته شود. همچنین از آنجایی که نسل جوان و نوجوان جامعة اسلامی، به دنبال الگوپذیری برای مسیر زندگی خود میباشند و ممکن است در این مسیر دچار انحراف و سردرگمی شده و گرفتار در دام شیاطین یا الگوپذیری از الگوهای مبتذل که عموماً ساخته و پرداخته دنیای استکبار شوند. ترسیم الگوهای مناسب برای جوانان ضرورت دارد. در این تحقیق ضمن آشنایی همگان با شیوة حکومتی حضرت سلیمان Aبه عنوان پیامبری از پیامبران الهی، به روشنگری در امر حکومت داری برای مدیران و مسئولین جامعه پرداخته شده است.
کلیدواژه ها: حضرت سلیمان، حکومت حضرت سلیمان، شیوه های حکومتی، الگوی مدیریتی
|
|
3. ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، مقدمه، ترجمه پروين گنابادي، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1340.
|
||
|
|
||
|
4. ابن‌منظور، محمدبن مكرم، لسان العرب، ط.الثالثة، بيروت، دار صادر، 1414ق.
|
||
|
5. اپوكريفاي عهد عتيق، ترجمه عباس رسول‌زاده، جواد باغباني، چ دوم، قم، موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)، 1387.
|
||
|
6. بستانی ، محمود ( 1371) ؛ اسلام و هنر ، ترجمه : حسین صابری ، مشهد : آستان قدس رضوی ، بنیاد پژوهش های اسلامی .
|
||
|
7. بي آزار شيرازي، عبدالکريم، باستان شناسي و جغرافياي تاريخي قصص قرآن، تهران، فرهنگ اسلامي، پنجم، 1386.
|
||
|
8. بيومي مهران، محمد، بررسي تاريخي قصص قرآن، ترجمه مسعود انصاري، تهران، علمي و فرهنگي، 1383، ج 3.
|
||
|
9. پیروز ، علی و همکاران ، مدیریت در اسلام ، پژوهشکده حوزه و دانشگاه ، 1384ش .
|
||
|
10. توفيقي، فاطمه، «تاويل گناهان انبيا در تفاسير يهودي قرون وسطا»، هفت آسمان، ش 45، 1389، ص 31 ـ 57.
|
||
|
11. تيسن، هنري، الهيات مسيحي، ترجمه ط. ميكائليان، تهران، انتشارات حيات ابدي، بي‌تا.
|
||
|
12. جزایری ، سید نعمت الله ، قصه های قرآن و انبیاء ، ترجمه لطیف راشدی ، مسجد مقدس جمکران ، قم ، چاپ اول ، 1388 .
|
||
13.
جمعی از اساتید مدیریت ، بهره وری در مدیریت ( مجموعه هفتم ) ، مرکز آموزش مدیریت دولتی ، 1378 ش .
|
||
|
14. الجنابذي، الحاج سلطان محمد، بيان السعاده في مقامات العباده، ط.الثانية، بيروت، موسسه الاعلمي للمطبوعات، 1408ق.
|
||
|
15. الجواليقي، ابومنصور، المُعَرَّب، تحقيق و شرح، احمد محمد شاكر، ط.الثانيه، بيروت، دارالكتب، 1969م.
|
||
|
16. رازي، فخر، تفسير الكبير، بيروت، دار احياء التراث العربي، بي‌تا.
|
||
|
17. رسولي محلاتي، سید هاشم ، قصص قرآن یا تاريخ انبياء، بي‌جا، نشر فرهنگ اسلامي،چ 12 ، 1377.
|
||
|
18. زرينكوب، عبدالحسين، در قلمرو وجدان، انتشارات علمي، تهران، 1369ش.
|
||
|
19. زمخشري، ابوالقاسم محمدبن عمر، الکشاف عن حقائق التنزيل و عيون الاقاويل في وجوه التأويل، بيروت، دارالفکر، 1426.
|
||
|
20. سید جوادین ، رضا و علیرضا امیرکبیری، مروری بر تئوریها و اصول مدیریت ، نگاه دانش ، 1376 ش .
|
||
|
21. شولتز، ساموئل، عهد عتيق سخن مي‌گويد، ترجمه مهرداد فاتحي، بي‌تا، بي‌نا.
|
||
|
22. الصدوق، ابو جعفر محمد بن علي، الاعتقادات، قم، موسسة النشر الاسلامي، 1415ق.
|
||
|
23. طباطبایی ، سید محمد حسین ، ترجمه و تفسیر المیزان ، ج 1، مرکز نشر فرهنگی رجاء و موسسه انتشارات امیرکبیر، 1363 ش .
|
||
|
24. طبرسي، ابوعلي، مجمع البيان في تفسير القرآن، تحقيق سيدهاشم رسولي محلاتي، بيروت، دار احياء التراث العربي، بي‌تا.
|
||
|
25. الطوسي، محمدبن الحسن، التبيان في تفسير القرآن، قم، مكب الاعلام الاسلامي، 1409ق.
|
||
|
26. طیب ، مهدی ، مدیریت اسلامی ، تهران ، سفینه ، 1379 ش .
|
||
|
27. علی آبادی ، علیرضا ، مدیران جامعه اسلامی ( مدیران پایدار ) ، امین ، 1377 ش.
|
||
|
28. کتاب مقدس (عهد عتيق و عهد جديد)، ترجمه فاضل خان همداني، تهران، اساطير، 1379.
|
||
|
29. کول ، کریس ، کلید طلایی ارتباطات ، ترجمه محمد رضا آل یاسین ، هامون ، 1376 ش.
|
||
30.
الكليني الرازي، محمد بن يعقوب، الروضه من الكافي، تهران، المكتبة الاسلامية، بي‌تا.
|
||
31. مبیض ، محمد سعید ، قصه های قرآنی برای جوانان و نوجوانان ، ترجمه زینب شبانکاری و
کاظم عابدینی ، فراگرفت ، 1385 ش .
|
||
|
32. مجلسی ، محمد باقر ، بحارالانوار ، بیروت ، دارالاضواء ، 1413ق.
|
||
|
33. مجلسی ، محمد باقر ، حیوه القلوب ، جاویدان ، تهران .
|
||
|
34. محمدی ری شهری ، محمد ، رفتار و روابط در سازمان و مدیریت ، یسطرون ، 1383ش .
|
||
|
35. مطهری ، مرتضی ، آشنایی با علوم اسلامی ، حکمت عملی ، بی تا .
|
||
|
36. مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، ج 1، تهران، دار الكتب الاسلاميه، 1374.
|
||
|
37. میرکمالی ، سید محمد ، رفتار و روابط در سازمان و مدیریت ، یسطرون ، 1383 ش .
|
||
|
38. نبوی ، محمد حسن ، مدیریت اسلامی ، انتشارات تبلیغات اسلامی ، 1380 ش .
|
||
|
39. نیشابوری ، ابواسحاق ، قصص انبیاء ، تهران ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، 1359 .
|
||
|
40. ویل دورانت ، تاریخ تمدن ، ترجمه احمد آرام ، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی ، چاپ دوم ، 1367.
|
||
|
|
|
|
نتیجه گیری و پیشنهادات
آنچه از آیات و روایات در زمینه زندگی حضرت سلیمان (ع) می توان استفاده نمود آن است که آن حضرت از فرزندان حضرت داود بوده که از طرف خدای متعال با آزمونی که حضرت داود (ع) انجام داده به عنوان جانشین حضرت داود (ع) و پیغمبر بعد از او به مقام نبوت نائل آمده است.
در آیات متعددی خداوند متعال به داستان حضرت سلیمان (ع) و برخی از ویژگیهای آن حضرت اشاره نموده است.
علم و دانش در کنار تواضع و بی توجهی به مقام و سلطنت و بهره مندی از اسم اعظم الهی سبب آن نشده است تا او انسانی بخیل و عصیان گر و غافل از نعمتها و یاد خدای متعال گردد. بلکه او جزء نیکوکاران و شکرگزار نعمتهای خداوند و در جمیع اوقات متوجه ذکر و یاد خدا بوده و با رفتار زاهدانه و عارفانه اش مقرب درگاه الهی بوده است.
داستان حضرت سلیمان (ع) در قرآن صرف قصه گویی و داستان سرایی نبوده بلکه برای درس آموزی از روش های تربیتی آن حضرت، برای انسانها در طول تاریخ می باشد که از جمله روشهای تربیتی حضرت سلیمان (ع) می توان به مشورت کردن با دیگران و پرهیز از خود رایی و عدم سوء استفاده از مشاوره (دیگران) و حفظ آرامش و پرهیز از عجله نام برد.
هر حکومتی در دنیا برای خود شاخصه هایی را داشته و آنرا به جامعه انسانی عرضه می دارد حکومت حضرت سلیمان (ع) هم به عنوان یک حکومت بشری دارای شاخصه های توسعه و تمدن بوده که می شود به آنها اشاره نمود. 1- سیاست داخلی 2- سیاست خارجی 3- تشکیلات نظامی و مجهز کردن سپاه 4- استفاده بهینه از تمام نیروها و .. .
در دوران حاکمیت حضرت سلیمان (ع) شاهد پیشرفت عظیم اقتصادی و صنعتی هستیم؛ صنعت ذوب فلزات، تشکیل بندر و مرکز صنعتی ، گسترش فعالیتهای تجاری و دریایی و مبادلات محصولات کشاورزی با مصنوعات نشان از آن دارد که در سایه دین می شود دنیای افراد را هم فعال ساخت. و این نشان از پیوستگی دین و دولت می باشد.
توجّه به ارزشهای مهم مدیریتی در اداره حکومت، سبب مقبولیت حکومت در نزد عامه مردم و مشروعیت آن از جانب خداوند متعال می باشد. حکومت حضرت سلیمان (ع) از بسیاری از ارزشهای مهم مدیریتی بهره کافی را داشته است که؛ می توان به برخی از آنها همانند: 1- دانایی و توانایی 2- حق شناسی و سپاس گزاری 3- عدالت و احترام به حقوق همگان 4- مدیریت از راه دل 5- کنترل و نظارت و ... می توان نام برد.
امیدوارم که با عبرت از شاخص ترین حکومت توصیف شده قرآنی ، به تقویت مبانی نعمت انقلاب اسلامی بپردازیم و به تعبیر رهبر فرزانه ی انقلاب ، اینگونه به سوی آینده ای روشن گام برداریم . در جهتی که حکومت امام زمان (عج) تشکیل خواهد شد، در همان جهت زندگی امروز را بسازیم و بنا کنیم .
پیشنهادات
1- به آموزش و پرورش پیشنهاد می شود برای روشن شدن اذهان دانش آموزان در جهت حکومت داری دینی، داستان حضرت سلیمان (ع)را در کتابهای دین و زندگی تدوین نمایند.
2- به وزارت علوم در جهت تدوین و معرفی کتابی پیرامون ویژگی های مدیریتی و شیوه های مدیریتی برای سطوح آموزش دانشگاه ها به ویژه در رشته های مدیریتی و ...
3- به وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی در جهت تهیه و تدوین کتابی تحت عنوان شیوه های مدیریتی دینی برای استفاده تمامی مدیران در سطوح مختلف.
فهرست منابع
1. قرآن کریم
2. نهج البلاغه ، ترجمه محمد دشتی ، اسوه ، 1382 ش .
سایت ها :
www. zohur.net
www.marefateadyan.nashriyat.ir
