چکیده
بیداری اسلامی، پدیدهای اجتماعی است به معنای رهایی از استبداد و تلاش در راه دستیابی به کرامت انسانی، استقلال سیاسی، فکری و ایفای نقش اسلامی خود برای مردم به بهترین شکل در جهت بازگشت به حاکمیت قرآن، سنت و ارزشهای اسلامی.
این مقوله همزمان با تهاجم همة جانبه غرب در جهان اسلام و عصر استعمار شروع شد و از آغاز تا عصر امام خمینی (ره) مراحل گوناگونی پیموده است. با آغاز حرکت امام بیداری اسلامی و روشنگری ایشان، مسلمانان به تکاپو افتادند. بیداری اسلامی که از ضمیر روشن و آگاه امام، سرچشمه میگرفت توانست در مدتی بسیار کوتاه دستاوردهای کلانی برای جامعه بشری به بار آورد تا آنجا که بیداری اسلامی تبدیل به گفتمان مسلط شد. این گفتمان یک حرکت تاریخی است که وعده های به حق قرآنی را محقق می سازد.
با بیداری اسلامی همة آموزهها و ارزشهای متعالی که در قرآن وعده داده شده، زنده میشود. بیداری اسلامی، به عنوان یک آگاهی جمعی و با تکیه بر ارادة عمومی و متأثر از قرآن در شرایط کنونی و با اعتماد به نفس، در حال ویران سازی بنیادهای سیاسی و فرهنگی دست ساز غرب است و شاهدیم که پس از شروع آن در عالم و بازگشت راستین ملتها به قرآن و ایمان، زمینة عظمت مسلمانان فراهم شده است. این پدیده حالتی را در جهان ایجاد کرده است که همه، در انتظار به ثمر نشستن نتایج این بیداری هستند. این امر مشروط به اگاهی و بصیرت مسلمانان در مواجهه با آسیبها و تهدیدهای فراروی این انقلابها است. بازگشت حقیقی به قرآن و اقتدا به سنت پیامبر و ائمه اطهار (علیهم السلام)، شرط بنیادین احیای تمدن اسلامی است.
احیای روحیة خودباوری، استقلال و زنده شدن روح دینی و تقویت ایمان در مردم از اولویتهای بیداری اسلامی است.
كليدواژهها: بیداری اسلامی، وعده های قرآنی، تمدن اسلامی، هویت اسلامی، اسلامگرایان.
نتیجهگیری
بیداری اسلامی حالت برانگیختگی و آگاهی در امت اسلامی است که قیامها و انقلابهای عظیمی را پدید آورده اما همچنان نیازمند به سرانجام رساندن است و اکنون به تحولی بزرگ در میان ملت ها تبدیل شده است بیداری اسلامی پدیده ای نو ظهور نیست خداوند تبارک و تعالی در قرآن حکومت بر جهان را به مستضعفان وعده داده و صالحان را جانشین خود در زمین معرفی می کند و وعده داده که خوف و ترس را از ایشان برداشته و آنرا با آرامش جایگزین می سازد بیداری اسلامی تبلور یکی از وعده های راستین خداوند است که هر ملتی تنها با خواست و اراده خود می تواند موقعیتش را تغییر دهد و سرافرازی آنها به گونه ای که در تمام جهان مجذوب آن باشند دلیلی جز نفوذ قرآن و تعالیم الهی در قلب آنها ندارد آنچنان که بیداری اسلامی تحقق یکی از وعده های به حق قرآن است.
در این میان تشخیص اولویت ها ضروری است که در درجه اول احیای روح خودباوری و استقلال در مردم مورد توجه است که در سده های اخیر کوشش شده که ملت های جهان سوم در غفلت به سر برند و شخصیت خود را وابسته به غیر بدانند و از فرهنگ مترقی اسلام که از وحی الهی نشأت می گیرد دور بمانند بیداری اسلامی که در حقیقت بازگشت به اسلام است سبب شد تا ملت ها با قدرت خود و با اتکا به اراده و عزم خویش بر مبنای مردم سالاری دینی سعی در تشکیل نظاماتی متناسب با اصول اسلامی داشته باشند.
اولویت دوم احیای روح دینی و تقویت ایمان در مردم به واسطه این بیداری مقدس است که نقش روحانیت در هدایت و راهبری آن ضروری است در برابر آسیب ها و تهدیدهای پیش روی این قیام ها مهم ترین راهبردها: توکل به خداوند و اعتماد به وعده های الهی، حفظ وحدت و انسجام و عدم تفرقه افکنی، عدم غفلت از دشمنان است از طرفی حفظ اصول و ارکان نهضت ها که برگرفته از قرآن و اسلام است و عدم پذیرش مدل های حکومتی غربی و بیگانه از اصول انقلاب باید مورد توجه انقلابیون واقع شود حضور مستمر ایمان در میدان مبارزه و ایجاد حس امید در برابر هجوم همه جانبه تبلیغاتی سبب پیروزی ملت ها است در پایان می توان مهمترین راهکار برای حفظ و تداوم این بیداری را وجود رهبری و هدایت بزرگانی چون امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب آیت الله خامنه ای دانست که با احیای اسلام، اعاده ی روح عزت به مسلمین ازاله ی حکومت ها و رژیم های مرتجع، ایجاد نهضت های اسلامی در عالم، ابطال باورهای غلط، ایجاد روحیه ی غرور خودباوری و ... این بیداری مقدس را تداوم بخشیدند.
منابع و مآخذ
کتاب ها:
1- افتخاری، اصغر، بیداری اسلامی ملاحظات ایرانی و غربی، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)
2- امام خمینی، صحیفه نور، جلدهای متعدد(3و4و13و14و16و17و18و20و21)
3- باغجری، کمال(1390)، بیداری اسلامی(1) دلایل و ریشه ها، تهران، موسسه ابرار معاصر
4- حشمت زاده، محمد باقر(1387)، تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر کشورهای اسلامی، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
5- خوش منش، ابوالفضل(1388)، بیداری و بین الملل اسلامی با مروری بر نقش داعیان قرآنی در دو سده اخیر، قم، بوستان کتاب
6- خواجه سروی، غلامرضا(1390)، بیداری اسلامی در گستره جهانی، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)
7- رضایی، محمدحسن(1390)، گزاره شناسی بیداری اسلامی، موسسه مستشهدین وصال
8- صدیقی، حکیم(1379)، نهضت های اسلامی و انقلاب اسلامی، ترجمه سید هادی خسروشاهی
9- قرضاوی، یوسف(1384)، آینده بیداری اسلامی و مفهوم بنیادگرایی، ترجمه موسی تیموری
10- کریمیان، محمد باقر(1387)، امام خمینی و بیداری اسلامی، تهران، وزارت فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات
11- گنجی ارجنگی، عبدالله(1389)، موج سوم بیداری اسلامی، تهران، موسسه مطالعات اندیشه سازان نور
12- ندوی، ابوالحسن(1369)، گامی به سوی بیداری، ترجمه مسعود قادرمرزی، تهران
13- نجفی، موسی(1387)، انقلاب فرامدرن و تمدن اسلامی، تهران، مطالعات تاریخ معاصر
14- ولایتی، علی اکبر(1384)، فرهنگ و تمدن اسلامی، قم، نشر معارف
مقالات:
1- ابطحی، سید محمد مهدی(1391)، مبانی بیداری اسلامی، بیجا، صفحات مختلف
2- حسین زاده، حسین(1389)، نقش جمهوری اسلامی ایران در بیداری جهان اسلام و اتحاد مسلمین، بشری، شماره 85، ص 22-13
3- خوش منش، ابوالفضل(1386)، تفسیر اجتماعی قرآن و بیداری اسلامی، پژوهش و حوزه، شماره 30-31، ص56-29
4- میرآقایی، جلال(1383)، بیداری اسلامی و مظاهر فرهنگی و اجتماعی آن، انتخاب، ص3
5- معتمد رضایی، مهدی(1391)، بررسی وعده های قرآنی نصرت الهی در بیداری اسلامی، صفحات مختلف
6- ولایتی، علی اکبر(1382)، خودباوری و بیداری اسلامی، جمهوری اسلامی، صفحات مختلف
همایش ها:
همایش نظریه بیداری اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) و حضرت آیت الله خامنه ای، چکیده مقالات (1390)
همایش بین المللی بیداری اسلامی و اساتید دانشگاه های کشورهای اسلامی (1391)
روزنامه ها:
محمدی، محمود(1383،29 اردیبهشت)، ابعاد و گستره نهضت بیداری اسلامی در جهان، روزنامه اطلاعات، ص6
قلندریان، غلامرضا(1382،10خرداد)، امام خمینی و عصر بیداری، روزنامه قدس، ص2
منصوری، حسین(1389،6 تیر)، گرایش به بیداری و هویت اسلامی، روزنامه رسالت، ص6
محمد نژاد، عباس(1384،24 بهمن)، موج جدید بیداری اسلامی، روزنامه جام جم، ص2
بیانات مقام معظم رهبری در اجلاس بیداری اسلامی(1390)
بیانات مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی(1390)
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار معلمان کشور(1390)
سایت ها:
http://www.nlai.ir
http://www.whc.ir
http://www.tebyan.net
http://www.quran.al.shia.org
http://www.hawzah.net
http://www.noormags.ir
http://www.iran.doc
http://www.bidary.blogsky.com
http://www.festival.com
http://www.hadithcity.com
http://www.iketab.com
http://www.vista.com
http://www.islamworld2020.persianblog.ir
http://www.quranstudies.com
http://www.asiran.com
http://www.noorportal.net
http://www.oloomsiasi.com
http://www.islamicwake.mihanblogfa.com
http://www.andishe_basirat.ir
http://www.velayati92.blogfa.com
http://www.teriboon.ir
http://www.magiran.com
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn