پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

رزق به معناي بخشش و عطاي هميشگي خداوند به همه موجودات است كه مي‌تواند جنبه مادي يا معنوي داشته باشد. در قرآن كريم، اين موضوع در آيات متعددي مطرح شده و از جايگاهي مهم برخوردار است. رزق داراي دو بُعد مادي و معنوي است و در روايات معصومان (عليهم‌السلام)، اهميت رزق معنوي بسيار فراتر از رزق مادي بيان شده است. رزق و روزي حلقۀ وصل و پيوند ميان انسان و ديگر موجودات با پروردگار متعال به شمار مي‌رود؛ خداوند روزي همگان را تضمين كرده و آن را به اندازۀ شايستۀ آنان فرو مي‌فرستد. هر موجود، رزقي متناسب با حقيقت و ظرفيت وجودي خود را، به شكلي مقدر و معين دريافت مي‌كند. .هدف پژوهش بررسي دقيق مفهوم رزق از دو منظر مادي و معنوي و تبيين وجوه اشتراك و افتراق آن‌ها بر پايه آيات و روايات اسلامي، به منظور فهم عميق‌تر ارتباط انسان با خداوند و ارتقاء نگرش توحيدي در حيات فردي و اجتماعي است. رزق مادي، شامل مواهب ملموسي همچون طعام، ثمرات، باران، بهائم و ساير مواهب طبيعي است كه بقاي مادي موجودات را تضمين مي‌كند. در مقابل، رزق معنوي جلوه‌اي از نعمت‌هاي غيرمادي چون علم، ايمان، معرفت، هدايت و آرامش قلبي است كه نقش محوري در رشد روحي و قرب الهي ايفا مي‌كند. اشتراك هر دو نوع رزق در آن است كه هر دو مستقيماً از جانب خداوند و بر اساس حكمت و مشيت الهي به اندازه‌اي متناسب با ظرفيت و نياز هر موجود نازل مي‌شوند. تفاوت آن‌ها در ماهيت و كاركرد است: رزق مادي محدود و فناپذير، و رزق معنوي پايدار و نامحدود است كه ارزش و آثار آن برتري آشكاري بر رزق مادي دارد.