پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

موضوع عصمت انبيا پيش از بعثت، يكي از مسائل مهم كلامي است كه بر اعتبار جايگاه آنان تأثير مستقيم دارد. اين تحقيق از اين جهت ضرورت دارد كه نه تنها به حل يك مسئله نظري مهم كمك مي‌كند، بلكه به تقويت ايمان، پاسخگويي به ابهامات، و عمق بخشيدن به فهم ما از حقيقت نبوت و جايگاه والاي پيامبران در تاريخ بشريت منجر مي‌شود. دو انديشمند برجسته، آيت الله جوادي آملي و امام فخر رازي، ديدگاه‌هاي متفاوتي در اين باره دارند. آيت الله جوادي آملي به عصمت مطلق انبيا، چه پيش از بعثت و چه پس از آن، اعتقاد دارد. از نظر ايشان، عصمت نوعي ملكه قدسي و علم لدني است كه خداوند از همان ابتدا به انبيا اعطا مي‌كند. اين عصمت شامل عدم ارتكاب هرگونه گناه (كبيره و صغيره) مي‌شود. او اين عصمت را لازمه حكمت الهي و شايستگي براي دريافت وحي مي‌داند. فخر رازي عصمت انبيا را امري سمعي مي‌داند كه از طريق نصوص ديني ثابت مي‌شود. او در موردعصمت پيش از بعثت، عدم ارتكاب گناهان كبيره را ضروري مي‌داند، اما احتمال ارتكاب گناهان صغيره را (به شرط عدم اصرار) پيش از بعثت رد نمي‌كند. تفاوت اصلي اين دو انديشمند در مباني عصمت است. آيت الله جوادي آملي عصمت را امري فلسفي و ذاتي مي‌داند، در حالي كه فخر رازي آن را امري سمعي تلقي مي‌كند. جوادي آملي به عصمت مطلق از هر خطا و گناهي (صغيره و كبيره) از بدو تولد قائل است، در حالي كه امام فخر رازي تنها بر عدم ارتكاب كبائر پيش از بعثت تأكيد دارد و احتمال صغائر را رد نمي‌كند. با اين حال، شباهت‌هايي نيز وجود دارد؛ هر دو بر ضرورت عصمت براي حفظ اعتبار رسالت و عدم جواز ارتكاب گناهان كبيره پيش از بعثت تأكيد دارند و به جايگاه والاي انبيا اذعان مي‌كنند. اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي و ابزار كتابخانه اي به اين موضوع مي پردازد.