پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده كندوكاو در ميراث كلامي به جاي مانده از قدماي اين علم از حيث روش شناسي آن هم براي يكي از مباحث مهم علم كلام شيعه كه امامت است يكي از ظرفيت هايي است كه محققان امروزي براي مواجهه با چالش ها و شبهات اعتقادي بايد به عنوان يك مسئلۀ پژوهشي نصب العين خود قرار دهند. پژوهش حاضر با عنوان «روش شناسي علامه حلّي در پاسخ به شبهات ناظر به امامت، هدف خود را كشف الگوهاي مورد استفاده در سيرۀ كلامي اين محقق بزرگ قرار داده است و با مراجعه به آثار و مباحث كلامي او با روش توصيفي- تحليلي سعي كرده است دستاوردهايي براي پاسخگويي با شبهات كلامي روز در عرصۀ امامت فراهم كند. چيدمان مباحث در اين پژوهش عبارت است از: بررسي روش علامه حلي در پاسخ به شبهات اظر به ادله عقلي ضرورت نصب امام، ارائه دلايل افضل و معصوم بودن امام، ارائه دلايل ردّ امامت خلفا و ارائه دلايل امامت حضرت علي(ع) و دوازده‌امام شيعه از طريق روايات شيعه و سني. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه بنا به نظر علامه حلي دلايل عقلي و نقلي اثبات مي‎كند كه امام بايد معصوم باشد و ايشان در كتاب الفين و ديگر كتاب‎هايش بيش از دو هزار دليل بر لزوم معصوم بودن امام بيان كرده است. علامه براي ردّ امامت خلفا، دلايلي را ذكر كرده است. در نگاه علامه، خلفا از علم كافي برخوردار نبودند و دچار ظلم شدند و به همين دليل، اطاعت از حاكمان ظالم جايز نيست. افزون بر آن، خلفا خود به عدم توانايي خويش اعتراف كرده بودند. علامه برخي از فضائل خلفا را كه اهل سنت بيان كرده‌اند با دلايل مختلف رد مي‎كند. علامه براي اثبات حقانيت امامت دوازده امام آياتي را ذكر مي‌كند از جمله، آيه اطاعت (آيه 59 سوره نساء)، آيه تطهير (آيه 33 احزاب)، آيه ولايت (آيه 55 مائده). روايات مورد قبول شيعه و سني نيز در پاسخ‌هاي او استفاده شده است از قبيل حديث ثقلين، حديث دوازده خليفه و حديث متواتر غدير.