پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مسأله عقوبت وخصوصاً جاودانگي عده‌اي درآتش دوزخ از موضوعات مهم مربوط به قيامت است. دراسلام عقوبت و كيفر بعضي‌ازگناهان ، جاودانگي وسرمديت در دوزخ است.كه فلاسفه متكلمان، مفسران وعرفا دراين‌باره به صورت جدي به بحث پيرامون آن پرداخته‌اند و برطبق مباني اعتقادي خود به تبيين جايگاه خويش پرداخته‌اند. ضرورت اين بحث تا جايي است كه اگرچه آيات و روايات ائمه(عليهم السلام) دلالت برجاودانگي اهل آتش مي‌كند و از جهت عقلي خلود در عذاب نيز با محذوريتي درگير نيست ولي رحمت واسعه حق‌تعالي وهمچنين سرشت توحيدي كه دروجود هرانساني نهاده شده باعث شده تا بعضي مانند محي‌الدين‌عربي قائل شود به عذاب جهنميان كه دائمي نيست وزمان مشخص دارد و بعد از گذشت اين مدت جهنميان از نعيمي كه متفاوت با نعيم بهشتيان است بهره‌مند مي‌گردند به اين‌گونه كه سرشت و خوي ناريه پيدا مي‌نمايند و احساس عذاب و دردوألم نمي‌كنند. دراين پژوهش به نقد و بررسي خلود دردوزخ جهنميان ابن عربي از منظر علامه پرداخته شده است تاضمن مشخص گرديدن افرادي كه خلود ابدي دارند حقيقت جاودانگي‌آنها درعذاب احراز شود. كه اين افراد آيا تا ابد دردوزخ بسر مي‌برند وهمواره درحالت درد وشكنجه هستند يا سرانجام آتش دوزخ با طبع آنان هم، سازگار مي‌گردد و تبديل به لذت و شيريني مي‌شود؟ ولي علامه طباطبايي(ره) به وضوح قائل به استمرار عذاب دوزخيان درآتش است ايشان علاوه بر دلايل نقلي برگرفته از آيات و روايات، از نظر فلسفه وعقل هم برموضع خويش تاكيد مي‌نمايد. پژوهش حاضر با روش توصيفي تحليلي وابزاركتابخانه‌اي انجام گرفته است و تلاش نموده است با استناد به عقل ونيزتفسير آيات، روايات اهل البيت (عليهم‌السلام) و سخنان علماء شيعه به تبيين وتحليل مباحث مربوط به خلود پرداخته و پاسخي مستند ومستدل به شبهات مطرح شده ارائه نمايد.