پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

وقوع نتيجۀ زيان‌بار گاهي منتسب به يك يا چند عامل به طور مستقيم مي‌باشد و شخص يا اشخاصي مباشر در جنايت مي‌باشند، در مواقع ديگري شخص يا اشخاص به طور غيرمستقيم سبب وقوع جنايتي مي‌گردند، و مباشري در ميان نيست و جنايت تسبيب محض است. و در نهايت اينكه زماني عواملي در جنايت به نحو سبب و به صورت غيرمستقيم، و عوامل ديگري به طور مستقيم و مباشر در وقوع جنايت مي‌باشند و نتيجه به بار آمده در اثر همكاري آنها مي‌باشد؛ در اين موارد بحث اجتماع سبب و مباشر مطرح مي‌گردد در منابع فقهي , قاعده اصلي در مورد دخالت سبب و مباشر در جرم و به عبارت ديگر اجتماع سبب و مباشر اين است كه مسئوليت با مباشر است . بر اين اساس اگر كسي چاهي حفر كند و ديگري شخص ثالثي را در چاه اندازد مباشر يعني كسي كه ثالث را در چاه انداخته مسئول است و در اين مورد ادعاي اجماع مطرح گرديده و از مسلمات دانسته شده است . مساله اجتماع سبب و مباشر و فرض مسوليت هر يك از آنها در جرائم عمد و غير عمد در فقه و قانون مجازات هميشه مورد بحث و بعضا مرد اختلاف علماي حقوق بوده است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسي اجتماع سبب و مباشر در قتل عمد و با روش توصيفي – تحليلي است. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد؛ در اجتماع سبب و مباشر معلوم و آشكار است و شكي نيست كه مباشر نزديكتر از سبب است بلكه سبب در واقع از وسايل مباشر , در مباشرت است اگر اجتماع سبب و مباشر در عرض يكديگر منجربه قتل شد و سبب و مباشر مشتركا مرگ قرباني را رقم زند، هر دو نفر به شركت در قتل محكوم خواهند شد. در چنين مواردي اگر جنايت مستند به تمام عوامل باشد، آنان به صورت مساوي ضامن مي باشند. در صورت اجتماع طولي نيز ملاك و معيار ضمان ، اقوائيت است.